Knack Hercule Poirotprijs 2011, de genomineerden (3): Roger Schoemans

Roger Schoemans is met ‘Bastille’ de derde genomineerde voor de Knack Hercule Poirotprijs 2011, na Bram Dehouck en Ludo Schildermans.

Het boek
Schoemans’ vaste duo, de Haspengouwse streekreporters Geo Joosten en Piet Schraepen, komen in ‘Bastille’ grootschalig financieel gesjoemel op het spoor van de oude politieke makkers Cas Bezas, een monument van de vakbeweging, en minister van staat Francis Clevemunt. Een oorlogskas die de twee ooit op niet erg legale wijze, maar wel met de nodige dosis idealisme, aanlegden om stormachtige politieke tijden te overleven, is gaandeweg verworden tot een potje waarvan een aantal mensen zich maar wat graag zouden bedienen. En daarvoor zijn ze bereid ver te gaan. Heel erg ver.

Op meesterlijke wijze beschrijft Schoemans hoe macht beetje bij beetje en haast ongemerkt leidt tot normvervaging, normvervaging op zijn beurt verglijdt in corruptie, en corruptie leidt tot nog grotere misdaden. Het werpt een ander licht op de schandalen die de Belgische politiek de laatste jaren teisterden: geen groots opgezette samenzweringen, maar veeleer knullige manoeuvres die bijna ‘en stoemelings’ leidden tot grotere criminaliteit en zelfs moord. België op zijn kleinst. Met veel gemorrel in de marge, corruptie, en trieste figuren in de coulissen van de macht die vooral uit zijn op eigen profijt. En een aantal politiemensen die niet bepaald gemotiveerd zijn om de zaak op te lossen. Laag gekonkel dat voor een buitenstaander nog iets lachwekkends zou hebben, als het niet zo droevig was.


De schrijver Roger Schoemans (1942) – zijn misdaadboeken publiceert hij kortweg onder de naam Schoemans – is vooral bekend als auteur van jeugdboeken, waarvan hij er intussen al een vijftigtal publiceerde. In een vorig leven was hij actief als journalist, onder meer als chef nieuws en later hoofdredacteur bij Het Nieuwsblad. In 2004 startte hij met zijn reeks thrillers met de regionale reporters Geo Joosten en Piet Schraepen in de hoofdrol. Ze spelen zich veelal af in het landelijke Haspengouw. ‘Bastille’ is het derde boek in deze reeks dat genomineerd wordt voor de Knack Hercule Poirotprijs, na ‘Zwarte suiker’ in 2005 en ‘Knapenmelk’ in 2007.


De reactie Bent u blij met de nominatie?

Schoemans: Ik ben blij met de nominatie. Ik ben oud genoeg om te weten dat dat allemaal niet zo belangrijk is, en oud genoeg om dankbaar te zijn voor alles wat ik krijg.

Waar gaat het boek over? Wat is het belangrijkste thema?

Het is een groteske, satire, in de vorm van een thriller. Het gaat over enkele zeer oude politici die vandaag geconfronteerd worden met de zonden die ze begaan hebben op het ogenblik dat ze nog volop in de politiek actief waren. Gesjoemel met geld dat ze aanvankelijk in veiligheid probeerden te brengen voor ultrarechtse krachten, maar dat in de loop der jaren een andere bestemming heeft gekregen.

Was het een moeilijk boek om te schrijven?

Nee. Van de hele serie thrillers met de journalisten Geo Joosten en Piet Schraepen in de hoofdrol, was deze eigenlijk het gemakkelijkst. Omdat alles van het eerste ogenblik af op zijn plaats viel. De personages zaten meteen goed, en als ik van bij het begin voldoende sympathie of, zoals in dit geval, antipathie voor de personages voel, dan gaat het vanzelf. Met politiek hebben we ook wel wat ervaring in dit land. Ik probeer het zo grotesk en zo dol als maar enigszins mogelijk te maken, en ik heb voortdurend de indruk dat ik door de realiteit ingehaald word.

Zit er iets van uzelf in het boek? Autobiografische elementen?

Nee. Behalve dat ik zovele jaren geleden als journalist vergelijkbare roddels met hopen, met tonnen gehoord heb. En of het dan roddels waren of niet, dat is nooit uitgemaakt. Noem het maar roddels omdat ik van mensen houd, maar het zou ook wel eens kunnen dat het de realiteit was.

Hebben echte politici model gestaan voor Cas Bezas en Francis Clevemunt?

Niet één bepaalde persoon uit de realiteit, maar er zijn mensen geweest die mij geholpen hebben om die figuren te componeren, ja.

Het is niet bepaald een vrolijk beeld dat u schetst van de politiek. Bent u ontgoocheld in de mensen die onze belangen zouden moeten verdedigen?

Na zovele jaren kan ik daar niet meer ontgoocheld in zijn. Ik heb er alleen geen geloof en geen vertrouwen in. Dat is de houding die iedereen tegenover elke politicus moet aannemen. Een gezond wantrouwen omdat toch steeds het eigenbelang of het belang van een bepaalde groep vooraan komt te staan op bepaalde ogenblikken. Je mag politiek bedrijven en idealisme niet te veel met elkaar verwarren. Het begint heel vaak met een idealistisch beeld dat men in realiteit wil gaan omzetten, en dan wordt men geconfronteerd met de werkelijkheid en het apparaat… Op een bepaald ogenblik houdt het wel op hoor, en gaat het eigenbelang, het eigen profijt ook vaak meespelen. Als toeschouwer, als waarnemer mag men dan wantrouwig zijn. Dat is geen oproep tot antipolitiek, in elke democratie moet er een gezonde dosis wantrouwen zijn tegenover de macht.

U woont in Beersel, in de Brusselse Rand, en toch spelen uw verhalen zich af in Haspengouw. Omdat uw roots daar liggen?

Ja, voor een deel. Er zijn twee redenen voor. Eén is dat ik de streek daar zeer goed ken. De tweede reden is dat ik me gewoon neerleg bij de realiteit dat de Vlaming een dorpsbewoner is, ook al wonen wij in een van de meest verstedelijkte gebieden van de wereld. En in die kleine dorpsgemeenschap is eigenlijk alles aanwezig wat in de grote wereld ook aanwezig is. Ik kan vanuit een piepklein dorp mijn personages zaken laten doen in de financiële centra in Zwitserland of op de Kanaaleilanden, en dat gebeurt in de realiteit ook. De Brusselse Rand gebruiken als setting vind ik een beetje te gemakkelijk. Dan kun je meteen groot banditisme introduceren, en de lezer gaat dat volkomen normaal vinden: het komt uit Brussel aangewaaid. Ik breng dat grote banditisme onder in kleine dorpen, waar het ook aanwezig is. En het geeft me daarnaast de gelegenheid om als centrale helden te kiezen voor twee personen die hun brood verdienen met streeknieuws. De term klinkt zo neerbuigend, en toch is dat het eerste wat de mensen lezen. Streekreporters zijn eigenlijk ook de laatste allround journalisten. Ze schrijven over alles, van de grote en de kleine politiek tot gebroken benen.

Jan Haeverans