K. Schippers – Tellen en wegen

‘De la musique avant toute chose’ was poëzie voor de Franse dichter Verlaine. Voor de Nederlandse romancier, essayist en dichter K. Schippers, die in 1996 de P.C. Hooftprijs won en vorig jaar nog de reportageroman De bruid van Marcel Duchamp publiceerde , is de dichtkunst een vorm van beeldende kunst.

Samen met zijn kompaan Bernlef stond Schippers in de jaren vijftig aan de wieg van het tijdschrift Barbarber, dat aansluiting zocht bij de internationale avant-garde. De kloof tussen de werkelijkheid en de weergave ervan in kunst, het alledaagse als bron van observatie, het toeval als structurerend element, taal als uittreksel uit de werkelijkheid, dan wel als vervorming ervan: het zijn nog steeds belangrijke thema’s in hun beider oeuvre.

In de 53 gedichten van zijn nieuwe bundel Tellen en wegen, zijn eerste in vijftien jaar, speelt Schippers vormelijke spelletjes met taal, typografie en cijfers. Die laatste wekken door hun exactheid de schijn dat ze iets precies kunnen benoemen.

Maar in se is elk cijfer inwisselbaar en op zich betekenisloos, zo lezen we in ‘Vulpen, groen gevlamd’: ‘gekregen in ’86/ dop vervangen in ’91/ houder vervangen in ’93/ clip vervangen in ’98/ dop opnieuw vervangen in ’02/ gouden pen vervangen in ’07/ met deze pen geschreven in ’09// alles anders/ alles hetzelfde’.

Een ander gedicht bestaat alleen maar uit voorzetsels, voegwoorden en bijwoorden, betekenisloze woorden, die volgens wiskundige reeksen gerangschikt worden in verzen en strofen. Het meest volmaakte gedicht van de bundel is een reeks optelsommen, waarin twee totaal verschillende sommen, tegen alle logica in, toch 1 als uitkomst hebben.

Tellen en wegen is geen troostende bundel over liefde, lijden en dood, maar een fascinerend conceptueel werkstuk vol wiskundekunst, een vorm van artistiek onderzoek naar wat er is en hoe dat verandert als wij ernaar kijken. Want, ook al hééft het er geen, ‘alles bedelt om betekenis’, weet Schippers. En wijzelf nog het meest.

Bart Van der Straeten