Judith Herrin – Byzantium

In Byzantium. Het verrassende leven van een middeleeuws rijk legt Judith Herrin in geuren en kleuren uit hoe Byzantium zeven eeuwen lang de opmars van de islam in Europa stuitte.

Zeven eeuwen lang stuitte Byzantium de opmars van de islam in Europa. Het was het schild van het Westen, van de achtste eeuw tot 1453, toen Constantinopel niet bestand bleek tegen het buskruit en de kanonskogels van de Turken. Zonder de buffer Byzantium zou het Europa dat we nu kennen niet zijn ontstaan.

Hoe dat ging, legt de Britse hoogleraar Byzantijnse geschiedenis Judith Herrin in geuren en kleuren uit in Byzantium. Het verrassende leven van een middeleeuws rijk. Een turf van 400 pagina’s, die om een geduldige lectuur vraagt.

Soms ploeter je door een cursus die theologische of rechtskundige scholing vergt, soms blader je door een reisgids, soms zit je in een documentaire. De camera loopt dan bijvoorbeeld van eunuchen via het Athosklooster naar Grieks vuur, het belangrijkste wapen van het Byzantijnse leger.

Je baadt in ieder geval in de geschiedenis en de cultuur van het oostelijke deel van het Romeinse Rijk, dat in 330 met Constantinopel een nieuwe hoofdstad kreeg, een Griekse. Na de val van het Latijnse, westelijke rijksdeel bleef het christelijke geloof Oost en West verbinden. Tot de pausen van Rome op ramkoers raakten met de patriarchen in Byzantium. Het grote schisma tussen de oostelijke, orthodoxe, en de westelijke, katholieke kerk, in 1054 was het gevolg.

Inmiddels hadden de soepele Byzantijnen, via het cyrillische alfabet, Slavische opkomers als Bulgaren, Ser- viërs en Russen gewonnen voor hun liturgie in de volks- taal, terwijl Rome bij het Latijn bleef zweren. De mo- zaïekstukjes van het veelvolkerenrijk Byzantium passen op het eind van het boek in elkaar.

Wie een voorwendsel zoekt om een sabbatjaar lang de orthodoxe wereld, Italië en West-Turkije af te dweilen, vindt in dit vademecum stof genoeg voor planning en studie.

Frans Vuga