Joris Note – Tegen het einde

Eerherstel voor Robespierre en voor diens idee van revolutie als een nieuwe vorm van deugdzaamheid die de burger boven het eigen futiele zelf uittilt. Dat is de inzet van ‘Tegen het einde’, de nieuwe roman van Joris Note.

Eerherstel voor Robespierre en voor diens idee van revolutie als een nieuwe vorm van deugdzaamheid die de burger boven het eigen futiele zelf uittilt. Dat is de inzet van Tegen het einde, de nieuwe roman van Joris Note.

Geef toe: er zijn minder evidente noten om te kraken. En ja, Note is de perfecte geschiedenisleraar die de clichés over de onmenselijke terreur van de jakobijn Robespierre wegblaast. Knap hoe hij in zijn colleges de revolutionaire draad van Robespierre verder spint tot de Russische omwenteling van Lenin, de Parijse revolte van mei 68 en de Portugese Anjerrevolutie van 1974-1975.

Intrigerend hoe hij dat revolutionaire elan ook aan het werk ziet in het persoonlijk engagement van vrouwelijke mystici als Teresa van Avila. Kortom, Note slooft zich uit om het vandaag vaak weggehoonde, emancipatorische potentieel van revolutionaire theorie en praktijk opnieuw aannemelijk te maken.

Daarmee wil hij zijn eigen guerrilla tegen de huidige consensussamenleving legitimeren en mogelijke medestanders een hart onder de riem steken. Alleen is zijn enthousiasmerende en lezenswaardige pleidooi miscast. Waarom koos Note uitgerekend voor de romanvorm om dit pamflet voor een rehabilitatie van de (Franse) revolutie in te verstoppen?

Want het romanverhaaltje zelf – gepensioneerde leraar die terugblikt op zijn mislukte onderwijscarrière van geschiedenis- en taalleraar – heeft niets om het lijf. Nu moet de lezer het pseudoromaneske laagje eraf krabben om tot de kern door te stoten. Het valt te vrezen dat niet iedereen daar het geduld voor heeft en allang heeft afgehaakt voor het echt interessant wordt.

Frank Hellemans