John Berger – Van A tot X

Er staan nogal wat afbeeldingen van handen in ‘Van A tot X’, de nieuwe roman van John Berger.

Er staan nogal wat afbeeldingen van handen in Van A tot X, de nieuwe roman van John Berger. Die tekeningen zijn kopieën van handen uit een tekenboek dat A’ida heeft gekocht.

Samen met haar brieven stuurt A’ida die gekopieerde handen naar haar geliefde Xavier, een monteur die in de gevangenis (in Zuid-Amerika of in het Midden-Oosten?) tweemaal levenslang uitzit op verdenking van terroristische activiteiten.

De afgebeelde handen zijn voor A’ida als ‘het verhaal van ons leven’: ‘Alle verhalen zijn ook de verhalen van handen – die oppakken, wegen, wijzen, samenvoegen, kneden, rijgen strelen, verloren zijn in slaap, snijden, eten, vegen, muziek maken, krabben, grijpen, schillen, knijpen, een trekker overhalen, vouwen.’ Xavier bevestigt de tekeningen met plakband aan de muur vlak onder zijn celvenster zodat de handen kunnen ‘vliegen waarheen ze willen’.

Dit brievenboek, waarin de liefde van twee mensen de weerstand tegen de gevestigde orde nog het meest hardnekkig uitdrukt, wordt ingeleid door een man die met de initialen J.B. ondertekent en die vertelt op welke manier de brieven gelezen moeten worden.

Terwijl A’ida vermijdt om in te gaan op haar rol als activiste, maakt Xavier nu eens expliciet politieke en dan weer intimistische aantekeningen op de achterkant van haar brieven: ‘Waar weinig anders is, zijn woorden belangrijk.’ Dat weinige stimuleert de fantasie, bevordert de liefde, voedt de volharding en resulteert in een aangrijpende story. A. tot X.: ‘Je vroeg me zeep te sturen – dat komt voor ons nog het dichtste bij zwemmen, zeg je.’

Piet de Moor