Joann Sfar – Afrikaans Jeruzalem (De kat van de rabbijn 5)

Joann Sfar bewerkt godsdienstige discussies tot een avontuurlijke tocht door het Afrikaanse continent.

Het is de laatste tijd erg stilletjes rond Joann Sfar. De auteur die soms tot tien boeken per jaar durft af te leveren, hield het het afgelopen jaar bij een stripversie van De kleine prins van Antoine de Saint Exupéry, die we binnenkort ook in het Nederlands mogen verwachten, naast een enkel scenario voor de reeks Donjon .

De oorzaak voor de windstilte ligt bij ’s mans vergevorderde filmprojecten. Hij heeft net een fantasierijke biopic over Serge Gainsbourg gedraaid, en nu werkt hij nog aan een tekenfilm van zijn bekendste solostrip De kat van de rabbijn , die in navolging van Persepolis van zijn goede vriendin Marjane Satrapi zo veel mogelijk met ambachtelijk en dus traag tekenwerk in beeld wordt gebracht.

De kat van de rabbijn begon in 2002 als een grappige en intelligente reflectie op het Jodendom. Een sprekende kater wilde zijn bar mitswa doen en ging daarover een theologische discussie aan met een rabbijn. De daaropvolgende albums wisselden van niveau, maar het dubbeldikke, pas vertaalde vijfde album Afrikaans Jeruzalem behoort tot de betere van de reeks.

In een woord vooraf geeft Sfar aan dat dit zijn boek over racisme is. Hij had lang gedacht dat hij daar nooit een boek over zou maken, omdat hij tolerantie een te evident goed vond. Maar zijn mening veranderde door het toenemende racisme dat hij in Frankrijk meent waar te nemen.

Toch doet Afrikaans Jeruzalem niet prekerig aan. Direct na de Russische revolutie laat Sfar een Joodse Russische schilder als verstekeling in een kist boeken bij Joden in Algiers arriveren. Met een verhaal over een tweede Jeruzalem in Ethiopië maakt de schilder de oude rabbijn Sfar warm voor een trip door het Afrikaanse continent.

Ze worden vergezeld door de gematigde moslim sjeik Mohammed Sfar – verre familie van de rabbijn – en komen terecht bij een groep fundamentalistische moslims. Niet alleen tussen de moslims en de Joden laat Sfar discussies losbreken, ook onderling kibbelen beide partijen voortdurend. Hier en daar wordt het boek erg vermakelijk, bijvoorbeeld wanneer de expeditie in Congo Kuifje en Bobbie aantreft.

Afrikaans Jeruzalem is Sfar op zijn best: een verhaal dat spontaan in allerlei richtingenmeandert en waarvan het einde eigenlijk geen einde is, maar een nieuw begin.

Gert Meesters in Focus Knack