Jan Costin Wagner – Voor de leeuwen

Tjonge, wat kan die Wagner toch schrijven! Alle vet ontbreekt, geen uitweiding is overbodig, een tristesse profonde tast de uitersten af van het menselijke leed.

Wagner heeft met zijn derde roman rond de Finse commissaris Kimmo Joenta een hoogtepunt bereikt in de analyse van de onweerstaanbare drang die aanzet tot moorden uit ondraaglijk verdriet.

Niet kunnen vergeten is een dwangneurose die elke mens buiten zinnen brengt. Dat geldt evengoed voor de moordenaar als voor de slachtoffers en de speurder.

Het is het tragische lot van Joenta, die in IJsmaan zijn vrouw Sanna aan kanker had verloren, en haar voortdurend opnieuw inbeeldt en herkent – zelfs in de prostituee Larissa, die zich zijn leven binnenwerkt.

Het is het tragische lot van een weduwe die een onfortuinlijk wedervaren identificeert met een onschuldig tv-programma, en daar haar ongeremde wraak op afstemt.

Het is het lot van de zelfingenomen tv-presentator Kai Petteri, ‘een man die op het beeldscherm echt en in werkelijkheid een kopie was’.

Die onmacht om met elkaar om te gaan, de onzekerheid of iemand samenhangend is of fake, de subtiele aftasting van de menselijke tekorten vormen de kern van Wagners dieptepsychologische thrillers.

Hij zou wrang of cynisch kunnen worden, maar dat is hij niet. In de plaats ontstaat een warm begrip voor de uitwassen van het verdriet, voor de aan de oppervlakte onbegrijpelijke maar uitgespit uiterst herkenbare excessen die tot wreedheid, leugen, moord en afdreiging leiden.

Voor de Leeuwen is een emblematische roman die de radeloosheid van de Scandinavische maatschappijschetsen à la Mankell of Lapidus mixt met onstuitbaar verdriet. Deze man heeft een genre op zich uitgevonden. Wagner is de goeroe van humanistisch wangedrag.

Lukas De Vos