Irvine Welsh in Florida: tussen honigzoet en sérieux

De eerste thriller van cultauteur Irvine ‘Trainspotting’ Welsh werd zopas in het Nederlands vertaald als ‘Misdaad’: te nemen of te laten?

‘Misdaad’, de pas vertaalde thriller van cultauteur Irvine Welsh (‘Trainspotting’), kreeg in Groot-Brittannië heel gemengde recensies. The Observer was laaiend enthousiast, The Scotsman vernietigend. Het ene blad noemde Welsh een moedig auteur, het andere een schrijver die nog een paar lichtjaren te gaan had om die naam waardig te zijn. Wie heeft gelijk? Toen drie jaar geleden ‘Crime’ in het Engels verscheen, gaf Irvine Welsh in een interview toe dat zijn nieuwe roman een thriller was. Maar dan wel een existentiële thriller die niet paste in het beeld dat men meestal heeft van een misdaadroman. ‘Crime’ mocht je zeker niet beschouwen als een boek waarin de werkwijze van de politie een belangrijke rol speelde.

En dat laatste klopt, ook al heeft ‘Misdaad’ een politieman in de hoofdrol. We ontmoeten Ray Lennox (fans van Welsh kennen de naam al van ‘Filth’- Ned. ‘Smeris’, zijn derde roman) aan boord van een 747 op weg van Schotland naar Miami. Naast hem zit Trudi, zijn verloofde. Ze is verdiept in ‘Perfect Bride’, een magazine dat alles vertelt wat je moet weten als je wilt trouwen. Lennox heeft van zijn chefs opdracht gekregen even vakantie te nemen. Hij was een complete instorting nabij. Hij tracht van zijn alcohol- en cokeverslaving af te komen, maar er is meer. Een onderzoek naar een geval van pedofilie is verkeerd afgelopen. De dader is wel gevonden, maar het meisje werd vermoord. Terwijl Trudi alleen maar aan trouwen denkt, heeft Ray in de 747 andere problemen. De trolley met de hostess die Bloody Mary’s brengt, lijkt nog een eindeloze weg te moeten afleggen. En Trudi leutert maar door over de uitnodigingen voor het huwelijk.

Eens in Miami is van een rustige vakantie al snel geen sprake meer. Ray krijgt ruzie met Trudi. Hij gaat afkoelen in een zwoele bar en ontmoet er Starry en Robyn, twee vrouwen die hem seks en coke aanbieden. Ze belanden in Robyns flat met nog twee mannen, Johnnie en Lance, die ook meefeesten. De hel breekt los als Ray een van de twee in de slaapkamer van Tianna vindt, het tienjarig dochtertje van Robyn. Als Ray de volgende dag wakker wordt, is hij alleen met Tianna in de flat. Hij vindt een berichtje van haar moeder met wat hij moet doen. Ray wil Tianna koste wat het kost beschermen tegen een groepje gevaarlijke pedofielen met onder hen een plaatselijke politieman.

De plot is eigenlijk doodeenvoudig. Tussen de gebeurtenissen in Florida in krijgen we de redenen waarom Ray zo gedreven is. Het heeft verband met zijn mislukt onderzoek naar het kindermisbruik in Schotland. Maar ook met een voorval in Edinburgh tijdens Lennox’ vroege tienerjaren. Het zijn vooral die flashbacks, verteld in de tweede persoon, die begeesterend en gedreven geschreven zijn. Door de vorm alleen al is er ruimte voor serieuze maar nogal oppervlakkige reflecties over corruptie, pedofilie, geweld, seksisme. Meteen krijg je de indruk met Lennox mee te denken. Nu en dan is er ook nog plaats voor wat spot en humor, Welsh zou Welsh niet zijn. Het honigzoete einde is al een grap op zichzelf. Ook al heeft Welsh dat misschien niet zo bedoeld.

‘Misdaad’ houdt het midden tussen misdaadromans van Andrew Vachss (veel ernstiger als het om pedofilie gaat) en Carl Hiaasen (veel ironischer). Irvine Welsh schreef een onderhoudende thriller. Niet meer, niet minder.

Fred Braeckman