Howard Jacobson – De Finklerkwestie

Zeer grappig, maar ook zeer ingenieus, zeer droevig en zeer subtiel’, jubelde juryvoorzitter Sir Andrew Motion toen hij de onverwachte winnaar van de Man Booker Prize 2010 bekendmaakte.

Met de nominatie van De Finklerkwestie van Howard Jacobson leek het alsof de ernstige Booker eindelijk ontdekt had dat er ook nog zoiets als humor in de literatuur bestaat.

Dus begonnen wij met torenhoge verwachtingen en een doos Kleenex binnen handbereik aan de lectuur van Jacobsons vermeende dijenkletser. De doos Kleenex diende om onze tranen van vreugde te deppen. We hebben ze onaangeroerd weer in de kast gezet.

De knullige 49-jarige Julian Treslove, een voormalige, weinig succesvolle BBC-producent, is van in zijn schooltijd bevriend met Sam Finkler, filosoof en auteur van zelfhulpboekjes zoals De existentialist in de keuken en Het boekje voor alledaags stoïcisme.

Finkler was de eerste Jood die Treslove ooit ontmoette. Na hun afstuderen bleven Finkler en Treslove in contact met Libor Sevcik, hun oude leraar geschiedenis. Finkler en Sevcik zijn sinds kort weduwnaar.

Op een avond halen ze samen met Treslove herinneringen op aan ‘de goede oude tijd’. Als Treslove rond middernacht weer naar huis wandelt, wordt hij van al zijn waardevolle bezittingen beroofd door een vrouw. Zijn verdere leven raakt daardoor in de war. Want met welke woorden dreigde ze hem af? Zei ze: ‘Yo, je schatten’ of ‘Joe, je schatten’? Of was het: ‘Jood, je schatten?’

De Finklerkwestie is een boek over vriendschap tussen mannen en over hun gecompliceerde relaties met het vrouwelijk schoon.

Een ander groot thema is: wat betekent het om Jood te zijn? De grappen die Howard Jacobson daarrond probeert te construeren, zijn gechargeerd en gaan vaak de mist in.

Jacobson is duidelijk een fan van Woody Allen. Alleen mist hij het schlemielige, waardoor De Finklerkwestie niet sprankelt maar soms oervervelend is.

Jan Stevens