Hommage aan de private eye

‘Het stille uur’ van Michael Koryta is naast een schitterende misdaadroman ook een eerbetoon aan de private eye.

Het is een vreemde klant die na veel onbeantwoorde brieven te hebben geschreven, aanklopt bij privédetective Lincoln Perry. Parker Harrison zat vijftien jaar voor moord. Daarna belandde hij een tijdje in Whisper Ridge, een prachtig huis helemaal in een heuvel gebouwd, waar Alexandra en haar man Joshua Cantrell veroordeelde moordenaars die hun straf hadden uitgezeten een nieuw leven trachtten te geven. Het huis staat nu al twaalf jaar leeg. Alexandra is spoorloos, ook van Joshua werd niets meer gehoord. Parker wil dat detective Lincoln onderzoekt wat er precies is gebeurd met Whisper Ridge waar hij zelf heeft verbleven.

Vooral in Alexandra is hij geïnteresseerd. Lincoln is niet happig, maar Parker overtuigt hem. Onder meer door te vragen of zijn verleden als moordenaar misschien een rol speelt in die aarzelende houding. En het klopt dat Lincoln vooroordelen heeft, maar hij weigert er rekening mee te houden. Ook denkt hij de klus makkelijk te klaren. Een vergissing. Lincoln komt te weten dat het lijk van Joshua onlangs is gevonden en dat het weinig waarschijnlijk is dat Alexandra nog leeft. Belangrijk detail: Alexandra is de zus van Dominic Sanabria, een telg van een belangrijke maffiafamilie in en rond Cleveland, de regio waar de roman speelt.

Koryta bedacht een intrigerende, verrassende en complexe plot die – behalve naar het einde toe – het minder van spektakel dan wel van diepgang en vooral boeiende personages moet hebben. In de eerste plaats Lincoln Perry zelf: een romantische doorbijter met een getormenteerd verleden die eens hij met een zaak bezig is, tot het einde gaat. Met alle risico’s van dien. Toch heeft hij zijn grenzen: als ook zijn vriendin het slachtoffer van het onderzoek dreigt te worden, wil hij dat koste wat het kost vermijden.

Heel mooi is een subplot rond Ken, een collega van Lincoln die eerder toevallig aan het onderzoek meewerkt en vermoord wordt. Het brengt Lincoln tot een hoge mate van zelfreflectie en de vraag waarmee hij als privédetective eigenlijk bezig is. De dood van de tedere Ken geeft Lincoln een nieuw impuls, net zoals Sam Spade – de peetvader van alle Amerikaanse gumshoes – in ‘De Maltezer valk’ voortgedreven werd door de moord op zijn partner Miles Archer.

‘Het stille uur’, de derde roman van Koryta die in het Nederlands werd vertaald, is een intelligente en volwassen thriller, een eerbetoon van de auteur aan een van de meest emblematische personages in de Amerikaanse literatuur sinds een jaar of tachtig: de private investigator, de private eye.

Koryta, het wonderkind van de jongste generatie Amerikaanse misdaadauteurs, was zelf een tijdje privédetective. Alweer een link met Dashiell Hammett, de geestelijke vader van Sam Spade die via Humphrey Bogart een legendarisch gezicht kreeg. Als je nog niets van Koryta hebt gelezen, dan is het hoog tijd.

Nog van Koryta in het Nederlands: ‘Erfenis’ (standalone over de liefde van een zoon wiens vader een sympathieke huurmoordenaar was die alleen echte gangsters om zeep hielp) en ‘Begraven’ (Perry wordt verdacht van moord op een rijke advocaat die er met zijn vriendin vandoor ging). Fred Braeckman