Hoe noem je een e-book met tv-applicaties?

De markt voor e-readers, tablet-pc’s zoals de iPad en ook de boekenmarkt zelf is volop in beweging met allerhande applicaties.

Sony heeft net zijn schermgevoelige Sony Touch Edition uitgebracht. Samsung gaat met de Galaxy Tab de strijd aan met de iPad en eind november zal ook Google dat doen met een eigen tablet-pc. Deze zomer kondigde Amazon.com nog aan dat het van april tot en met mei meer e-books had verkocht dan papieren boeken. En uiteraard is er het niet te miskennen succes van de iPad zelf en het groeiend aantal iPad-toepassingen of apps.

Uitgevers weten niet met zekerheid hoe die digitale (r)evolutie zich zal voltrekken, maar weten dat het proces onomkeerbaar is en blijven duidelijk niet bij de pakken zitten. Ze hebben geleerd uit de fouten van de muziekindustrie.

Oxford University Press, de uitgever van de Oxford English Dictionary, besliste onlangs om de papieren versie van haar woordenboek – een taalkundig instituut – op te geven en zich uitsluitend te richten op het digitale, online woordenboek.

Volgens Simon Winchester, auteur van ‘The Meaning of Everything: The Story of the Oxford English Dictionary’, is hetzelfde lot ook andere boeken beschoren en is de verantwoordelijke de iPad. ‘Tot zes maanden geleden was ik er zeker van dat gedrukte boeken eeuwig zouden blijven bestaan, maar sinds de lancering van de iPad ben ik van het tegendeel overtuigd: het gedrukte boek zal met een ongelofelijke snelheid verdwijnen.’

Of Winchester gelijk heeft, valt niet te voorspellen. Maar de ijver waarmee andere uitgeverijen zich met de uitgave van e-books en apps proberen aan te passen aan de mogelijkheden van de iPad, doet vermoeden dat ook zij overtuigd zijn van de mogelijkheden van de iPad én van de waarschijnlijkheid dat de toekomst van het papieren boek somber oogt.

In het bijzonder kinderboeken worden de laatste maanden als iPad-apps heruitgegeven. De kinderen van vandaag zijn erg vertrouwd met digitale toepassingen en vormen de toekomst van de boekenmarkt. Daarom dus dat de Britse uitgeverij Penguin haar klassieke kinderboekenreeks ‘Spot de hond’ in een nieuw jasje wil steken. Met gegarandeerd succes overigens, want de eerste update uit de reeks, de interactieve versie van ‘Spot goes to school’ verdrong eind augustus op iTunes ‘Toy Story Read-Along’ als iPad-app van de week.

In de categorie non-fictie wordt gemikt op een multimediale aanpak en het gebruik van hyperlinks, die bijvoorbeeld het traditionele gebruik van voetnoten vervangt. Uitgeverij Simon & Schuster toont die mogelijkheden goed te hebben begrepen met een speciale digitale uitgave van ‘Nixonland’ van Rick Perlstein. In hardcover een turf van 896 bladzijden, in de e-versie nog eens flink aangedikt met 27 videoclips, waaronder een interview met Perlstein en het debat tussen Nixon en Kennedy in 1960.

De Hachette Book Group en Penguin brachten ook al aangedikte e-books uit, respectievelijk ‘Deliver us from evil’ van David Baldacci en ‘Pillars of the earth’ van Ken Follett. Ze haalden daarvoor inspiratie bij de filmindustrie. Deze iPad-toepassingen bevatten bijvoorbeeld weggelaten scènes, onderzoeksfoto’s en in het geval van ‘Pillars of the earth’ fragmenten uit de recente tv-serie. Volgens Julie Bosman van The New York Times is ‘deze nieuwste generatie e-books zo nieuw dat uitgeverijen niet weten hoe ze te noemen.’ En dus komen ze voor de dag met termen als een ‘verbeterd’ boek, een ‘verrijkt’ boek of een ‘versterkt’ boek.

Volgens de gerenommeerde Britse professor wiskunde en Guardian-columnist Marcus du Sautoy zijn de digitale mogelijkheden voor het boek immens. ‘Met media als de iPhone, de iPad, de Sony Reader en de Kindle krijgen auteurs en uitgeverijen een grote uitdaging voorgeschoteld: hun inhoud opnieuw vormgeven om er een visuele en interactieve ervaring van te maken die met het gedrukte boek niet mogelijk is.’

De technische mogelijkheden van de e-readers groeien terwijl we ernaar zitten te kijken. Hoe zullen het boek en in het bijzonder de roman er in de nabije toekomst uitzien, indien de mogelijkheden optimaal benut worden? Want het is allicht niet lang wachten op de eerste auteur die naar het advies van du Sautoy zijn verhaal op het lijf van de iPad zal schrijven.

Jeroen Bert