In het literaire tijdschrift ‘Zacht lawijd’ vertelt Peter Pauwels hoe Vlaamse auteurs en kunstenaars rond de schilder Albert Saverys destijds elkaar inspireerden tijdens boottochtjes – met koningin Elisabeth – én op banketten.
Op 1 juni 1931 maakte koningin Elisabeth een dag vrij voor een boottochtje op de Leie met de toemalige crème de la crème van de Vlaamse letteren en schilderkunst. Het ging er vrolijk en ongedwongen aan toe, aldus Peter Pauwels in het nieuwste nummer van het literatuurhistorische tijdschrift ‘Zacht Lawijd’. Op de vraag van de Latemse kunstschilder Albert Servaes aan de koningin of het plezierig was om koningin te zijn, antwoordde ze spontaan: ‘somtijds’.
Geanimeerde boottochtjes
De Vlaamse auteur Herman Teirlinck, die privéles Nederlands gaf aan het koninklijk huis, was de trait d’union tussen de koningin en de Latemse schilderskring rond Albert Saverys en schrijvers als Stijn Streuvels, Cyriel Buysse en August Vermeylen. Met veel verve beschrijft Pauwels hoe de literaire vriendenkring rond de schilder Albert Saverys in het interbellum elkaars werk stimuleerde en promootte tijdens geanimeerde boottochtjes op de Leie en andere feestjes.
Op die manier ontstond een heel netwerk van gelijkgezinde schilders uit de Latemse school, Vlaamse schrijvers, waartoe ook Felix Timmermans, Ernest Claes en Gerard Walschap behoorden, plus kunstenaars van allerlei pluimage, zoals architect-mastermind Henry Van de Velde. Ook priester-schrijvers behoorden tot het cenakel. Zo was Hugo Verriest een bijzonder graag geziene gast op familiefeestjes waar telkens ook wel enkele kunstenaars en schrijvers mee aan tafel schoven.
Hugo Verriest en Hendrik Conscience
Stijn Vanclooster bezorgde samen met Bert van Raemdonck onlangs een illustratief boekje over de briefwisseling tussen Stijn Streuvels en Karel van de Woestijne waarin Streuvels het onder andere heeft over het jubileumfeest voor de gepensioneerde pastoor Verriest in 1913 in Ingooigem dat hij op zich nam. Streuvels sakkert dat het festijn met honderden aanwezigen een financiële put van jewelste sloeg. Een jaar daarvoor was er de hulde voor het eeuwfeest van Hendrik Conscience waar ook le tout Flandre artistique et litéraire present was. Om nog maar te zwijgen van de Albrecht Rodenbach-feesten waar eveneens iedereen van artistieke naam en faam elkaar tegen het lijf liep.
Culturele netwerken
Pauwels is ondertussen bezig aan een doctoraat over de culturele netwerken van bankier Maurits Naessens, kunstpaus Emile Langui en de Oostendse casinobaas Gustave Nellens – aan wie René Magritte zoveel te danken had. Je zou warempel heimwee krijgen naar de genereuze, feestelijke contacten van toen die schrijvers en kunstenaars – en clerus en koningshuis – als vanzelfsprekend met elkaar onderhielden. Vandaag zit iedereen in het eigen kamp gebivakkeerd, met de hoop om via de (bevriende) media toch iets te kunnen betekenen.
Zacht Lawijd, nummer 1 van de 13e jaargang, 9 euro (bestellen via uitgeverij@garant.be)
Stijn Vanclooster en Bert van Raemdonk, ‘De briefwisseling tussen Stijn Streuvels en Karel van de Woestijne’, Autumnus Verlag, Berlijn
Frank Hellemans
