The Low Countries, het Engelstalige jaarboek van Ons Erfdeel, buigt zich over het belang van de Noordzee in leven en kunst van Vlaanderen en Nederland.
Het mogen dan nicheproducten zijn maar in de wereld van de gedrukte culturele en literaire tijdschriften valt in dit voorjaar heel wat spannends te beleven voor al wie op zoek is naar verdieping en achtergrond. The Low Countries bijvoorbeeld trekt in zijn 23ste editie over het belang van de Noordzee in de samenleving en cultuur van Noord en Zuid weer alle registers open.
Het wassen van het water
Nee, The Low Countries is niet zomaar het zoveelste fraai ogende koffietafelboek. Het mooi vormgegeven jaarboek kan je best mondjesmaat degusteren omdat het zoveel lezenswaardigs bevat – iets voor op het nachtkastje dus, of voor in de strandstoel straks.
Dit jaar is ‘Turning Tides’ het centrale thema: de blijvende greep van de Noordzee en van het wassende water tout court dus op Nederland en Vlaanderen. De opener van de Britse journalist Derek Blyth is hilarisch én to the point tegelijkertijd. Met veel gevoel voor het Britse understatement reist hij met de tram de 67 kilometers van onze Noordzeekust af: van De Panne tot Knokke. In Bredene staat hij stil bij het ‘Naaktstrand’-bord in drie vertalingen dat hem doet denken aan de manier waarop tijdens de Koude Oorlog West-Berlijn bij Checkpoint Charlie zijn transitreizigers waarschuwde: YOU ARE LEAVING THE AMERICAN SECTOR. Blyth: “I do not risk going beyond the sign.”
Eindeloze deining
Natuurlijk mag een bloemlezing van hetgeen Nederlandse en Vlaamse dichters over de zee schreven hier niet onbreken: van “De Zee, de Zee klotst voort in eindelooze deining” van sonnettenschrijver-Tachtiger Willem Kloos tot Miriam Van Hee’s ontroerende Gentse vadergedicht ‘Op de watersportbaan’.
Andere opvallende bijdragen focussen op het zozegde verschil in de schilderkunst tussen Vlaamse en Nederlandse zeegezichten dat er volgens Gary Schwartz helemaal niet is, de havenpolitiek in Nederland en Vlaanderen en de Nederlandse piraterij (Piet Hein & co!). Tweehonderd jaar na de slag van Waterloo komt ook Napoleon in beeld bij de Brusselse Quatre-Bras én wordt het kroningsjaar van de nieuwe jonge koningen in Nederland en België herbekeken. Daarnaast zijn er nog andere bijdragen die belangrijke culturele highlights van afgelopen jaar (150 jaar Van Dale Woordenboek) maar ook in de nabije toekomst (de Vlaams-Nederlandse literatuur als gastland op de Frankfurter Buchmesse van 2016) exploreren.
The Low Countries. Arts and Society in Flanders and the Netherlands 2015, Ons Erfdeel, 320 blz., 37 euro
Frank Hellemans
