Het beste van het najaar: 20 boeken warm aanbevolen door Knack

De bomen en het bos – de boeken en de beurs. Omdat de kans groot is dat u in de immense hallen de essentie uit het oog verliest, tipt Knack voor u twintig titels.

Literaire pareltjes uit binnen- en buitenland, gedegen non-fictie voor de betere salontafel-etaleur, het obligate kookboek, stoute nachtkastjeslectuur – een kleine greep uit het overrompelende aanbod.

1. Saskia De Coster – Wij en ik – Prometheus

‘De koppigste, grilligste, aantrekkelijkste pen van België’, dixit Tom Lanoye, en voor de zoveelste keer heeft de man gelijk: Saskia De Coster overtreft zichzelf met de schrijnende familiekroniek Wij en ik, een verhaal over een gezin dat krampachtig de schijn probeert op te houden. Een kloek epos over falende familiewaarden, de zoektocht naar geluk en het gevecht met innerlijke demonen. Reken daarbij De Costers unieke stijl en je hebt een klassieker in wording.

Belangrijkste troef: de geheimzinnige wij-figuur die komt buurten en loeren en snuisteren in het leven van anderen.

2. Peter Verhelst – Geschiedenis van een berg – Prometheus

Voor het mooiste taalgebruik van de Lage Landen moet je nog altijd bij Peter Verhelst zijn, die kort na zijn roman De allerlaatste caracara ter wereld alweer klaarstaat met een nieuwe novelle. Een gruwelsprookje deze keer, waarin een aapje tot mens wordt opgeleid om daarna een dierenpark te runnen. Eenmaal op het hoogste schavot beseft de aapmens dat hij een beul voor zijn mededieren is geworden en neemt hij een radicale beslissing.

Belangrijkste troef: een Verhelst grand cru moet op ieders nachttafeltje liggen – dromen in papier verpakt.

3. Ilja Leonard Pfeijffer – La Superba – De Arbeiderspers

De Nederlandse schrijver Ilja Leonard Pfeijffer vertrok vijf jaar geleden naar Rome met de fiets en strandde ten slotte in Genua. Sindsdien spendeert Pfeijffer zijn dag grotendeels op een terrasje, waar hij leest, drinkt, van de zon en de rondingen van de serveersters geniet, maar waar hij vooral schrijft – over immigratie, de maffia, afgehakte vrouwenbenen, MI5, en natuurlijk over knappe serveersters. Het resulteerde in het magistrale La Superba, de meest sexy ode ooit aan Genua.

Belangrijkste troef: Ilja Leonard Pfeijffer zelf – hoofdpersonage, meesterstilist, erudiet verleider, klasbak van een schrijver.

4. Jamal Ouariachi – De vertedering – Querido

Pas de tweede roman van de jonge Amsterdammer, maar Jamal Ouariachi heeft zich nu al in de gunst van de literaire critici geschreven. In De vertedering wroet hij diep in de zwarte ziel van een naamloos hoofdpersonage, dat zich aanvankelijk lieflijk gedraagt – hij vindt een katje op straat waarmee hij prompt het hart van de jonge deerne Zerline verovert – maar gaandeweg blijkt de man over een gewelddadige inborst te beschikken. Misschien te wijten aan een grimmig verleden, dat hij wil herbeleven met zijn nieuwe vlam Paula. Het loopt al snel lelijk uit de hand.

Belangrijkste troef: Ouariachi wordt de opvolger van A.F.Th. van der Heijden genoemd. Zegt genoeg.

5. Joost De Vries – De Republiek – Prometheus

Maffe personages zat in De republiek, de tweede roman van Joost De Vries, naast begenadigd romancier – eerder gooide hij al hoge ogen met zijn debuut Clausewitz – ook kunstredacteur bij het maandblad De Groene Amsterdammer. Wat te denken van de leden van het rechterarmbevrijdingsfront, of popfilosoof annex Hitlerkenner Josip Brik, die, alle intelligentie ten spijt, uit een raam valt en zijn opvolgers Friso de Vos en Philip de Vries tot een intellectuele tweestrijd dwingt. Met een groteske en intrieste afloop tot gevolg.

Belangrijkste troef : burleske komedie en ideeënroman in één band – De Vries beschikt over genoeg talent om ze op wervelende wijze samen te brengen.

1. Russel Banks – Huid – Signatuur

Veroordeeld wegens een seksuele misstap en verbannen naar een urbaan vagevuur, dat is het lot van de jonge Kid, die samen met zijn leguaan en mededelinquenten kampeert onder een brug. Hij moet uit de buurt van kinderen blijven, wat feitelijk de hele stad tot verboden terrein maakt. Zijn lethargisch, schuldbewust bestaan wordt overhoopgegooid door een geheimzinnige professor, die Kid op sleeptouw neemt. De Amerikaanse meester Russel Banks laat twee paria’s naar elkaar toe groeien in een schrijnend mooi boek.

Belangrijkste troef: Banks legt een gekneusde jonge ziel bloot en gunt de lezer inkijk.

2. Marisha Pessl – Nachtfilm – Anthos

Pessl veroverde de wereld met Calamiteitenleer voor gevorderden en schudt de banvloek van ‘de moeilijke tweede’ moeiteloos van haar frêle schouders. Hoogst verslavend boek over de klopjacht op een enigmatische filmmaker en zijn zo mogelijk nog mysterieuzere en bloedmooie dochter die in verdachte omstandigheden om het leven komt. Over vriendschap ook, en gruwel, en heksen, en voodoo en de tweestrijd mythe versus realiteit.

Belangrijkste troef: boeken die je vastlijmen aan je zetel, ze zijn zo zeldzaam.

3. Mario Sabino – De zonde die liefde heet – Anthos

Zoek de schrijver, zoek het verhaal – vind jezelf. Dat lijkt zowat het motto van duivelskunstenaar annex auteur van De zonde die liefde heet, Mario Sabino, die een hele labyrintische roman lang verstoppertje speelt, op de zenuwen werkt en tegelijk verbluft. Onmogelijk om de plot en de vele maskerades samen te vatten, maar wie van een literaire rollercoaster à la Italo Calvino houdt, klikt het best de veiligheidsgordels vast.

Belangrijkste troef: literaire tour de force, die vaak nog weet te ontroeren ook.

4. Simon van Booy – De illusie van alleen-zijn – Querido

Twee gezworen vijanden ontmoeten elkaar tijdens de Tweede Wereldoorlog op een slagveld, maar halen de trekker niet over. Een daad van wederzijdse barmhartigheid, die vele levens na hen zal beïnvloeden, vaak onopgemerkt. De jonge Brits-Amerikaanse auteur Van Booy heeft amper 200 bladzijden nodig om een indringende roman te schrijven over kleine beslissingen met grote gevolgen. En dat in een melancholieke, trefzekere stijl.

Belangrijkste troef: Van Booy toont de zwakke mens op zijn sterkst.

5. Donna Tartt – Het puttertje – De Bezige Bij

‘Ik heb maar vijf romans in me’, liet Donna Tartt zich eens ontvallen, waarmee ze zich terzijde excuseerde voor haar trage schrijven. Tien jaar na De kleine vriend, twintig jaar na De verborgen geschiedenis – geduld is voor Tartt-fans een must. Maar dat wordt ruimschoots beloond. Het puttertje belooft dé najaarshit te worden. Het relaas van de jonge wees Theo die tijdens een bomaanslag aan de haal gaat met een klein schilderij van een Delftse meester, leest als een ijzingwekkende thriller, en Tartt zet opnieuw personages van vlees en bloed neer.

Belangrijkste troef: bijna 1000 pagina’s Amerikaans meesterschap – u kunt niet missen.

1. Simon Garfield – Op de kaart – Uitgeverij Podium

De atlas mag dan een Belgische uitvinding zijn, over de hele wereld zijn wetenschappers doorheen de geschiedenis in de weer geweest om hun omgeving in kaart te brengen. De journalist Simon Garfield ging op zoek naar de sterkste staaltjes van grensverleggend talent en papieren territoriumdrift, en sleept de lezer mee op onbekend terrein. Van Ptolemaeus tot Google Streetview annex Maps, de wereld zag er nog nooit zo strak omlijnd uit.

Belangrijkste troef: nooit meer verdwalen, tenzij dan in het fascinerende boek van Garfield.

2. Rutger Bregman – De geschiedenis van de vooruitgang – De Bezige Bij

De piepjonge Rutger Bregman – amper 25 is hij en al aan zijn derde boek toe – tackelt in zijn jongste vuistdikke worp dé paradox van deze tijd: westerlingen hebben het nog nooit zo goed gehad en toch klagen we de stenen uit de grond. Met ons gaat alles prima, maar het land staat op de rand van de afgrond. Geschreven vanuit het perspectief van wat ooit gidsland Nederland was, maar o zo toepasbaar op het kluwen dat België heet.

Belangrijkste troef: een bevattelijke en bijwijlen grappig geschreven analyse van een verwende generatie op zoek naar zichzelf.

3. Thomas Decreus – Een paradijs waait uit de storm – EPO

Wat ooit begon als een Facebookgroepje groeide uit tot de Shame-betoging die 35.000 verontwaardigde burgers op de been bracht. Een van de aanstichters, Thomas Decreus, analyseert in zijn boek Een paradijs waait uit de storm het ongenoegen en de frustratie van deze tijd. Werkt de democratie naar behoren? Heeft links nog een toekomst? Is een alternatieve burgerbeweging überhaupt mogelijk? Decreus weigert aan de zijlijn toe te kijken en reikt nieuwe ideeën aan.

Belangrijkste troef: de bevlogenheid van Decreus staat haaks op het allesoverheersende cynisme.

4. Albert Camus – De mythe van Sisyphus – Uitgeverij IJzer

‘Er bestaat maar één werkelijk ernstig filosofisch probleem: de zelfmoord. Oordelen of het leven wel of niet de moeite waard is geleefd te worden, is antwoord geven op de fundamentele vraag van de filosofie.’ De openingszin van Camus’ essay over het absurde, veegt meteen alle pietluttigheden van tafel: hier wordt niet over bijzaken nagedacht. De Nobelprijswinnaar onderzoekt de wenselijkheid van het menselijk leven en speurt naar uitwegen in ons problematisch bestaan.

Belangrijkste troef: ook 40 jaar na datum nog brandend actueel. Prachtige en noodzakelijke heruitgave bij de immer eigenzinnige uitgeverij IJzer.

5. Joost Zwagerman – Americana – De Arbeiderspers

Hoewel Joost Zwagerman furore maakte met zijn romans Gimmick en De buitenvrouw, toonde hij zich de laatste jaren ook een begenadigd essayist. Vaak over politiek, als het moet over porno, het liefst over kunst, maar bovenal Amerika bleek een terugkerend thema. Zijn Amerikaanse essays zijn nu samengebracht in een luxebox.

Belangrijkste troef: Zwagerman als gids door een mythisch continent, nooit te versmaden.

1. Dimitri Verbelen – Vrolijk relativerende liga – Van Halewijck

Achter de Vrolijk relativerende liga ter bestrijding van azijnpis & verzuring gaat een eenmans- en zelfs eenletterbedrijfje schuil: Dimitri Verbelen – kortweg D! – trekt als een donquichot ten strijde tegen de chagrijnige burger. In een mum van tijd verzamelde hij 25.000 Facebookfans, die hij op regelmatige basis voorzag van snedige oneliners en giftige commentaren.

Belangrijkste troef: De Bond zonder Naam voor de Facebookgeneratie, eindelijk in boekvorm.

2. Arjen van Veelen – En dan nu een plaatje van een kat – Atlas Conact

Columnisten, je struikelt er bijna over. Omdat er in de wereld niets meer gebeurt, ruimen de kranten almaar meer plek voor columns, die bol staan van de opgeleukte anekdotiek, gezwollen meninkjes en besmuikt geleuter over eenieders seksleven. Niet zo bij Arjen van Veelen, columnist bij NRC Handelsblad. Met scherpe blik en een vrolijke pen analyseert hij onze obsessie voor Instagram, biovoedsel, miraculeuze afslankingsprogramma’s en reclamebanners, en puurt hij daar mini-essays uit die net iets dieper gaan dan het vergankelijk krantengeneuzel. Herkenbaar, grappig, maar altijd met een vilein weerhaakje.

Belangrijkste troef: er staat een plaatje van een kat in.

3. Yotam Ottolenghi en Sami Tamimi – Jeruzalem – Fontaine Uitgevers

Geen boekenbeurs zonder verkoopcijfers verpulverend kookboek. Yotam Ottolenghi veroverde eerder al de magen van alle vegetariërs met zijn Plenty, een culinaire bijbel die zelfs bij de bloeddorstigste carnivoor elke gedachte aan vlees uitwist. Samen met de Arabische fijnproever Tamimi trok de Joodse Ottolenghi naar Jeruzalem om er alvast hun keukens te verenigen. Grootste winnaar in dit vredesoffensief: uw tong.

Belangrijkste troef: u hoeft er niet meteen een afslankboek bij te kopen, Ottolenghi kookt vederlicht.

4. Sasha Grey – Het Juliette Genootschap – Prometheus

Seks, u krijgt er, terecht, niet genoeg van. En hoewel Het Juliette Genootschap aangekondigd wordt als een roman, mag u, gezien de ervaring van Sasha Grey in de porno-industrie, ervan uit gaan dat de scènes in het boek op enige fysieke waarheid zijn gebaseerd. Het gegeven is klassiek: braaf meisje ontpopt zich tot seksgodin, de uitwerking is zowaar doorspekt met referenties aan cultfilms als Lost Highway en Cruising.

Belangrijkste troef: in bed lezen wordt meteen dat tikkeltje spannender.

5. Stephen Collins – The Gigantic Beard That Was Evil – Random House

Dave woont op een eiland waar netheid het hoogste goed is. Hij gedijt er prima. Tot één wilskrachtig kinhaartje uitgroeit tot een gigantische baard, die zich niet laat temmen. Scheren, trimmen, knippen, het helpt voor geen meter: de kwaadaardige baard laat zich niet knechten. En om een dergelijke anarchistische woekering kunnen de autoriteiten niet lachen…

Belangrijkste troef: prachtige graphic novel, ontroerend en grappig tegelijk.

Roderik Six