‘Habibi’: Craig Thompson’s krachttoer

Woestijnverhaal in een zee van beeld: Craig Thompson’s nieuwe graphic novel van 675 pagina’s tart de verbeelding.

Met ‘Habibi’ levert de Amerikaanse graphic-novelauteur Craig Thompson een vuistdikke tour de force af. Met als setting een magisch bijgekleurd Midden- Oosten en als inzet de kracht van liefde, religie en taal, is ‘Habibi’ niet zomaar de zoveelste rêverie over duizend-en-een nacht. Al had het ook iets beknopter gekund.

‘Habibi’ is het verhaal van Dodola en Zam, twee wezen die samen ontsnappen uit de handen van slavenhandelaars. Het zwarte jongetje Zam is op dat moment nauwelijks drie jaar oud. Dodola is op haar negende al uitgehuwelijkt geweest en door de slavenhandelaars geschaakt. Na hun vlucht vinden de twee onderdak in een scheepswrak middenin de woestijn.
Thompson zet, met veel empathie en een vleugje humor, in beeld hoe de twee opgroeien aan boord van hun woestijnschip. De moeder–kindverhouding tussen Dodola en Zam bloeit doorheen de jaren open tot liefde. ‘Habibi,’ het koosnaampje dat Dodola voor Zam bedenkt, betekent niet voor niets ‘liefste.’

Maar het huiselijke leventje heeft een schaduwkant. Om in leven te blijven , prostitueert het kindvrouwtje Dodola zich voor een handvol eten bij de rondtrekkende karavanen. Wanneer Zam daar achter komt en Dodola even later verdwijnt, zadelt het hem op met een schuldgevoel dat hem voor de rest van zijn leven zal tekenen. Jarenlang blijven de twee vruchteloos naar elkaar verlangen, zonder taal of teken.

Babylon Voor Thompson, die in 1999 debuteerde met ‘Goodbye Chunky Rice’, is ‘Habibi’ niet de eerste krachttoer. In 2003 gooide de Amerikaan al hoge ogen met ‘Blankets,’ een lijvige graphic novel waarin zijn jeugd in een diep religieus Amerikaans stadje centraal staat.

Van heartland America naar het Midden-Oosten, het lijkt een hele sprong. Toch is Thompson zo wijs geweest om niet te veel politiek in zijn verhaal te smokkelen. ‘Habibi’ is in de eerste plaats een adembenemend eerbetoon aan de magie van de taal, de kracht van woorden, of zelfs één enkele letter. Niet voor niets wordt Dodola door haar eerste man ingewijd in de geheimen van taal en schrift. Zowel Dodola als Zam trekken zich op aan de kracht van verhalen, waarbij Thompson een voorliefde aan de dag legt voor verhalen die Islam en Christendom gemeen hebben: Mozes, Noach, Adam en Eva en zelfs Jezus passeren de revue, naast de ‘djinns’ en geesten die eigen zijn aan de Oosterse mythologie.

‘Habibi’ zet ook een botsing tussen werelden in beeld. Thompson schetst het fictieve woestijnstaatje Wanatolia als een modern Babylon, dat dankzij zijn olie- en watervoorraad een econonomische boom kent. Je mag ‘Dubai’ denken, of ‘Qatar.’ Niet dat Dodola en Zam er de vruchten van plukken: hun vlucht leidt hen zowel langs de riolen en sloppen van de nieuwe stad als de half afgewerkte bouwprojecten, spookwolkenkrabbers die in de steek werden gelaten door failliete promotoren.

Daartegenover staat dan weer de wereld binnen het paleis van de sultan, een onwerkelijke microkosmos waarin de 21e eeuw ver weg lijkt. Het paleis wordt bevolkt door de meest kleurrijke personages: een oversekste sultan, een flatulente opperdwerg, een kliekje smiespelende eunuchen en een legioen opiumverslaafde haremvrouwen.

Barok Dus ja, het exotisme ligt op de loer. En voor een stevige kluts functioneel naakt draait Thompson zijn tekenhand hoegenaamd niet om. Maar Thompson is kunstenaar genoeg om zich niet te laten vangen aan al te gemakkelijke Oriëntromantiek. Daarvoor is zijn verhaal te gelaagd, te verteltoon te breedvoerig, de cast te uitgebreid.

Een en ander vertaalt zich dan ook in een kloeke 675 pagina’s dense beelden, met daartussen verrassend veel tekst. Daardoor krijg je als lezer even voorbij halfweg wel te kampen met een zekere vermoeidheid, wanneer het verhaal al te sterk op zichzelf terugplooit. Maar dat is, toegegeven, een luxeprobleem.

Michiel Leen