Gie Bogaert – Luchtgezichten

Met de korte roman Luchtgezichten voltooit Gie Bogaert (°1958) de ’trilogie van het haalbare’ die hij eerder met Hemelstof (2004) en Opklaringen (2006) had ingezet.

Dat het boek ook deel uitmaakt van de Literaire Lente is interessant, want vanwege de minieme media-aandacht voor Opklaringen had Bogaert zich in 2006 kritisch uitgelaten over de (commerciële) mechanismen die zelfverklaarde ‘stille schrijvers’ als hij in ons taalgebied uit de markt dreigen te verdrukken. De Vlaamse literatuur leeft dus niet alleen, ze leert ook. En dat is winst. Hoe intimistisch ook, het broze proza van Bogaert vergroot immers de literaire diversiteit.

Het verhaal van Luchtgezichten is even zachtmoedig als zijn stijl. Een blind geworden vrouw en de spiegelrestaurateur die haar voorleest, kijken beurtelings terug op hun leven en misgelopen liefde. Hun ontmoeting dateert uit hun kindertijd. Hij, Lambert, mocht haar, Lana, ooit zoenen omdat hij haar herkennen kon tijdens een spelletje ‘blindeman’. De indruk blijkt onuitwisbaar.

Tien jaar later zien ze elkaar als studenten terug. Zij toont hem de luchtgezichten waar ze van houdt. Maar ook dan blijft een schroomvallige kus het hoogst haalbare. ‘Alsof ze bang was dat ze wat zou verliezen.’ Het gevolg is verwijdering, de levenspaden gaan uit elkaar. Lana trouwt, wordt moeder, liefhebbert wat met blauwe aquarel. Tot ze blind wordt en eenzaam valt. Dan duikt Lambert weer op.

Onder een valse naam dient hij zich als de voorlezer aan die zij wenst. Met zijn stem, die zij herkent, geeft hij haar het zicht terug dat zij heeft verloren. Maar de liefde blijft onuitgesproken. Getroffen door mondkanker leest hij haar in een slotsessie enkel nog het verhaal voor dat hij in al die jaren van hopeloos hunkeren schreef.

Net als dat verhaal drijft deze roman op esthetisering. Hij drukt, in zijn harmonische bouw en omfloerste taal, het geloof uit dat kunst zo troost biedt voor onuitspreekbaar verlies, desnoods zelfs ten koste van de geloofwaardigheid.

Wie een kritische blik op de werkelijkheid verwacht, is hier dus niet aan het juiste adres. Wie weleens geniet van een romantische snik zal Bogaerts stielkennis echter zeker waarderen.

Tom Van Imschoot