Duivelskunstenaar Paul Claes verrast met ‘Plastic love’, een erotische ‘Lolita’-roman, vol puntige zinnetjes. Wie op zoek is naar een literair antwoord op E.L.James’ ‘Vijftig tinten’ is bij Claes aan het juiste adres.
‘Het lichaam van een jong meisje is gemaakt voor de liefde, krijgt alleen zin in die benadering, is anders een absurditeit van de natuur.’ Paul Claes die hier zijn hoofdpersonage Herman, wiskundeleraar aan een meisjesschool, aan het woord laat, voegde de daad bij het woord en laat Herman in zijn nieuwste roman ‘Plastic love’ een amour fou beleven met een meisje van vijftien.
Kameleon
Het lijkt erop dat Claes zijn eigen ‘Lolita’ wou schrijven maar Claes’ ‘benadering’ is een heel andere dan die van Vladimir Nabokov. Claes kruipt nu al tien romans lang bij voorkeur in het hoofd van zijn protagonist om vanuit diens optiek een bepaalde tijdsgeest te doen herleven. Hij deed dit in zijn vorige roman ‘De leeuwerik’ (2010) met de tijd van de troubadours. Hij verplaatste zich ook al in de verlichte, achttiende eeuw (‘De kameleon’ uit 1998), of in die van de decadent-burgerlijke negentiende (‘Sfinx’ uit 2004). Natuurlijk waren er ook uitstapjes naar de eerste eeuw toen Jezus van Nazareth leefde (‘De zoon van de panter’ uit 1996 ) of naar de Romeinse tweede eeuw met Hadrianus en diens lover Antinoüs (‘Psyche’ uit 2006). En misschien wel zijn meest indrukwekkende roman ‘De phoenix’ (1998) doet de 15e-eeuwse renaissance herleven met haar paradoxale mengeling van rationalisme en mystiek in de figuur van de Italiaanse neoplatonicus Pico della Mirandola.
Oligospermie
Deze keer zetten de jaren zestig en zeventig van vorige eeuw de toon. Claes’ hoofdfiguur Herman stort zich niet meteen in de wereld van seks, drugs en rock-‘n-roll. Maar als het halfweg het boek zover is, is het goed prijs. Na een acidtrip gaan voor Herman de poorten van de vrije liefde open. Wanneer hij zich laat strikken door een arts, blijkt het huwelijk niet lang stand te houden omdat hij onvruchtbaar is: ‘Oligospermie, was het verdict geweest: te weinig zaadcellen om een homunculus te kweken.’
Erotische spielerei
Van dan af komt ‘Plastic love’ pas goed op dreef. En dat is het enige minpuntje aan Claes’ erotische spielerei: misschien spendeert hij aanvankelijk teveel tijd aan de milieuschets, de familie-antecedenten en studietijd van Herman. Op die manier wordt Hermans seksuele zoektocht natuurlijk ook oedipaal scherp gesteld: hij hunkerde altijd naar de liefde van de vader maar vond die slechts sporadisch in de schoot van de moeder (‘Zijn putje, zijn hutje’).
Wie dus de moeite neemt om dit doopceel te lichten, komt daarna plots terecht in een libertijnse roman waarin Herman tegelijk aanhoudt met een lerares en een vroegrijp meisje van vijftien. Hermans fascinatie voor die laatste wordt door Claes in niets of niemand ontziende dialogen en vrijscènes beschreven. ‘Dierlijke passie komt niet bij dieren voor’, merkt Herman op. Maar dus wel bij mensen, zo blijkt uit ‘Plastic love’. De roman loopt uiteindelijk niet dood in een vals, open einde maar brengt via een aparte verhaalwending een zwartromantische oplossing
Eeuwige leven
Volgende week woensdag 30 oktober, aan de vooravond van de start van de Antwerpse Boekenbeurs dus, wordt Claes zeventig jaar. Wie op deze leeftijd nog zo schalks én warm over een onmogelijke, gedoemde liefde kan schrijven, heeft het eeuwige schrijversleven.
Paul Claes, ‘Plastic love’, De Bezige Bij, 236 blz., 17,90 euro
Frank Hellemans
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier