Geert van Istendael – Tot het Nederlandse volk

Natuurlijk mag Geert van Istendael een open brief schrijven aan het Nederlandse volk. Als een van hen weet ik maar al te goed hoe Nederland de rest van de wereld soms de les leest. Dan moeten we ook incasseren.

Waarom niet van zo’n intelligente en zorgvuldig formulerende schrijver die, getuige zijn jeugdjaren in Utrecht en publicaties over Nederland, verstand heeft van het land? Ook in Tot het Nederlandse volk spreekt hij openlijk zijn bewondering uit.

Het is alleen jammer dat het pamflet de indruk wekt dat Van Istendael de recente ontwikkelingen niet heeft bijgehouden. Hij verklaart het exotisme van Nederland aan de hand van kerkscheuringen. Hoe belegen.

Bovendien vindt hij Nederland allerminst geseculariseerd. Is hem ontgaan dat christelijke partijen bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen samen nog maar 28 van de 150 zetels behaalden?

De kern van het betoog is dat Nederland sinds de opkomst van Pim Fortuyn in de war is. Hij doorbrak het zelfbeeld van een tolerante natie waaraan iedereen zich onder het motto ‘moet kunnen’ moest conformeren.

Met de moord op Fortuyn liep Nederland tegen de grenzen van de verdraagzaamheid op. Sindsdien is het land, zwelgend in zelfverachting, op zoek naar een nieuwe consensusgedachte. Zonder voelt Nederland zich stuurloos. Dat is een treffende samenvatting van tien jaar Nederlandse geschiedenis.

Maar de adviezen die Van Istendael daaraan verbindt, zijn te makkelijk. Kom weer op voor bewoners van verkrotte buurten, sociaaldemocraten. En: cultiveer tegenspraak – van Geert Wilders nog wel, zo suggereert hij. Voor die extreemrechtse politicus is de auteur echt te mild. Wilders staat niet terecht om zijn afwijkende mening, zoals hij denkt, maar om zijn racistische hate speech.

Maarten Dessing