Geen Pulitzerlaureaat voor fictie in 2012

De leden van de Pulitzerraad konden het niet eens geraken welke van de drie finalisten de betere was.

Daarom werd dan maar geen award toegekend en is het prijzenjaar 2012 (voor romans uit 2011) er een met drie evenwaardige finalisten: ‘Train Dreams’ van Denis Johnson, ‘Swamplandia!’ van Karen Russell en het postuum uitgegeven ‘The Pale King’ van David Foster Wallace.
Het is geleden van 1977 dat er in de categorie ‘Fiction’ geen award werd toegekend, maar zo uitzonderlijk is het ontbreken van een laureaat niet. In 2012 is er bijvoorbeeld ook geen winnaar in de categorie ‘Editorial writing’, waarin opmerkelijke editorialen uit 2011 worden bekroond. Voor fictie is het de tiende keer dat er geen winnaar is.

De organisatie achter de Pulitzerprijs, de Colombia University Graduate School of Journalism, stelt heel duidelijk in het wedstrijdreglement dat er niet noodzakelijk een winnaar moet zijn. “Als in een bepaald jaar alle mededingers binnen een bepaalde categorie het vereiste niveau van uitmuntendheid dat de Pulitzerprijsraad voorop stelt, niet halen, dan kan het prijzengeld achtergehouden worden.”

Of dit argument ook dit jaar speelde, is vooralsnog niet helemaal duidelijk. De administrateur van de Pulitzerprijs, Sig Gissler, hield het op examiner.com bij een bondige, weinigzeggende “de raad slaagde er niet in om tot een overeenkomst te komen.”

Nochtans was het aanbod groot genoeg: 341 boeken streden om de eer, waaronder het fel gehypete ‘The Pale King’ van David Foster Wallace. Wallace pleegde in 2008 zelfmoord en liet een onaf manuscript na, met allerlei begeleidende notities. Het materiaal kwam terecht bij zijn uitgever, die het redigeerde en het in 2011 uitgaf. Kan het ontbreken van de finishing touch van de meester een reden zijn waarom de roman niet mocht winnen?

‘Swamplandia!’ van de dertigjarige Karen Russell werd goed onthaald door de literaire pers, maar overtuigde duidelijk niet als kandidaat-laureaat. Ook de novelle ‘Train Dreams’ van Denis Johnson wordt alom geprezen, maar is eigenlijk een publicatie in boekvorm van een verhaal dat reeds in 2002 werd gepubliceerd in de Paris Review. Kon ‘Train Dreams’ niet winnen bij wijze van niet-ontvankelijkverklaring met terugwerkende kracht?

Doorgaans worden de finalisten en de winnaar op een dienblad aangereikt aan de twintigkoppige raad (met voor deze jaargang onder anderen columnist Thomas Friedman en schrijver Junot Díaz) door een jury van drie (waaronder voormalig winnaar Michael Cunningham, auteur van ‘The Hours’). Zij preselecteren, waarna de raad die keuze via stemming bevestigt of bijstuurt. En daar knelde dit jaar naar verluidt het schoentje.

De reacties uit de literaire wereld laten niets aan de verbeelding over. Geen winnaar kiezen, is een belediging, zo klinkt het unaniem onder uitgevers. De Pulitzerraad wordt veweten dat hij, net nu het met de boekenindustrie slecht gaat, zo nog wat zout in de wonden strooit. De media-aandacht die gepaard gaat met het winnen van de Pulitzerprijs is immers van groot commercieel belang.

Jeroen Bert