Gebruik de (Amerikaanse) trein als schrijfhut

De Amerikaanse spoormaatschappij Amtrak wil schrijvers tijdens langere treinritten een uitgelezen plek aanbieden om te schrijven. Ideetje voor de NMBS?

Nogal wat treinreizigers lezen dat het een lieve lust is. Uit de Grote Leesenquête van Stichting Lezen bleek dat treinreizigers bijna drie keer zoveel boeken lezen als de gemiddelde Vlaming. Dat kan uiteraard zijn om de tijd te doden op de trein of het wachten op de komst van de trein te verzachten. De trein blijkt echter ook een aangename plek om te lezen. Dat vindt alvast driekwart van de treinreizigers. Eén treinreiziger vergeleek in de enquête lezen op de trein met tijdreizen: ‘Het lijkt alsof ik sneller op mijn plaats van bestemming aankom.’

De trein is niet alleen een aangename plek om te lezen. Ook schrijvers vinden er de juiste omstandigheden om te schrijven. In een PEN Ten-interview uit de interviewreeks van PEN America zei schrijver Alexander Chee dat de trein zijn favoriete plek om te schrijven is. En hij voegde eraan toe: “Ik wou dat Amtrak residenties had voor schrijvers.” Zijn wens belandde op Twitter, werd geretweet en beantwoord door andere schrijvers met gelijkaardige wensen en kwam intussen – deels – in vervulling.

Trein en reis zijn begrensd

Schrijfster Jessica Gross, een van de gretige twitteraars, mocht van Amtrak een proefrit ondernemen op een nachttrein van New York naar Chicago en terug – samen goed voor een reis van 44 uur. Voor haar is schrijven op de trein bevrijdend in z’n beperkingen. In een essay voor The Paris Review schreef Gross vorige week over het resultaat van de proefrit: “Ik ben altijd al een claustrofiel geweest en ik denk dat dit voor een deel de aantrekkingskracht verklaart – de trein is begrensd, in compartimenten onderverdeeld en gezellig klein, zoals een leeshokje in een universiteitsbibliotheek. Alles heeft er een plaats. De handdoek op het plankje onder de spiegel, de lavabo die in een uitsparing in de wand verzinkt, het opklapbare bed. Er gaat een zekere geruststelling uit van die orde. De reis is ook begrensd: ik weet wanneer ze zal eindigen. Treintijd is gewonnen tijd.”

Andere schrijvers geven gelijkaardige redenen aan waarom ze graag op een trein schrijven. Een treinrit is “een vooropgestelde, ononderbroken deadline”, “als een mantra, het oliet de hersenen”. Reizen met de trein is “opgeschorte, niet te vatten tijd”. Gross gaf aan het magazine The Wire nog een iets pragmatischer verklaring. De treinrit is volgens haar een unieke gelegenheid voor creatieve gedachten, omdat je even uit het normale leven wordt getild en een heuse rit lang ongestoord kan schrijven met een duidelijk eindpunt voor ogen.

Op maat van twitteraars en grote afstanden

Amtrak is ondertussen helemaal gewonnen voor het schrijfverblijf aan boord van zijn treinen, al moeten de plannen nog concreet vorm krijgen. Julia Quinn, de directeur sociale media bij Amtrak, vertelde The Wire dat er veel vraag is om aan zo’n project deel te nemen en dat Amtrak in de nabije toekomst verschillende keren per maand een schrijver op weg wil sturen. Ze ziet vooral ruimte voor schrijvers die de sociale media en in het bijzonder Twitter omhelzen en willen gebruiken tijdens hun trip.

De eerstvolgende die aan boord gaat voor een schrijftrip is de man die het idee opwierp. Alexander Chee vertrekt in mei van New York naar Portland in de staat Oregon, helemaal aan de andere kant van de VS. Hij zal bijna 80 uur sporen (een terugrit niet inbegrepen). Wat meteen duidelijk maakt dat dit niet meteen een idee op maat van België en de NMBS is. Tenzij Jo Cornu de rijtijden nog wat meer uitrekt?

Jeroen Bert