Eli Pariser – The Filter Bubble

Verruimt het internet onze blik op de wereld. Of brengt het ons vooral in contact met mensen die hetzelfde denken? Het tweede, schrijft Eli Pariser in ‘The Filter Bubble’.

Iedereen zal het wel al eens gehad hebben: de verwondering die je voelt als je een zoekterm in Google begint in te tikken en de aangereikte suggesties perfect aansluiten bij wat je in gedachten had.

Om zo helderziend te kunnen zijn, maakt het algoritme achter Google gebruik van zowat zestig parameters over de gebruiker – van het IP-adres van de computer tot de gebruikte browser. Ook de zoekgeschiedenis hoort daarbij, met als gevolg dat resultaten tussen surfers onderling kunnen verschillen.

Op zich is het logisch dat als iemand in Gent ‘restaurant’ intypt de zaken in het Gentse bovenaan staan, maar volgens Eli Pariser gaat Google veel verder dan dat. Tijdens de olieramp bij Deepwater liet hij bijvoorbeeld twee vrienden – de een van linkse signatuur, de ander tamelijk conservatief – naar info op zoek gaan: bij de eerste stonden de nieuwssites bovenaan, bij de ander pr-berichten van het bedrijf zelf.

Niet alleen Google filtert, ook bijvoorbeeld Facebook rangschikt de statusupdates van je vrienden op basis van welke berichten je eerder aangeklikt hebt. Ook de lijst ‘Meest Recent’ is meestal maar een selectie van de populairste updates.

Het resultaat van die ‘personalized search’ is volgens Paris een ‘filter bubble’, waarin je als surfer alleen nog geconfronteerd wordt met opinies waar je het mee eens bent, soorten berichten die je eerder aangeklikt hebt (en dan vooral de spectaculaire en sappige nieuwtjes) en voorspelbare aanraders voor boeken/cd’s/films.

En dat heeft volgens Pariser – een van de voorzitters van de linkse Amerikaanse pressiegroep MoveOn.org – gevolgen voor de politiek en de media: het feit dat mensen vooral in hun eigen ideeën bevestigd worden, leidt tot minder dialoog in de maatschappij en doordat surfers geneigd zijn om sneller ‘licht nieuws’ aan te klikken, komen ernstige, diepgravende artikels nog meer in de verdrukking.

Eigenlijk is The Filter Bubble het meest verontrustend als Pariser ingaat op de manier waarop het verpersoonlijkte internet kan worden gebruikt om mensen te laten consumeren. Met ‘persuasion profiling’ bijvoorbeeld, een praktijk waarbij algoritmes achterhalen welk soort reclame – kortingen, tips van je vrienden enzovoort – het meest bij jou in de smaak valt en daar ook naar handelen.

In de – nabije – toekomst zou men uit het woordgebruik in je mails en tweets zelfs te weten kunnen komen in welke stemming je bent en daar dan op inspelen door meteen specifieke aanbiedingen te plaatsen op de websites die je bezoekt. S

oms gaat Eli Pariser een beetje kort door de bocht en zijn tips om de problemen aan te pakken – bewustmaking van de consument, meer transparantie bij de bedrijven en meer overheidsinmenging – liggen voor de hand. Maar The Filter Bubble is ontegensprekelijk een aanrader, voor mensen van alle slag.

Stefaan Werbrouck in Knack Focus