Dennis Lehane – Het verleden spreekt

Samen met kleppers als Michael Connelly en Georges Pelecanos hoort Lehane tot de belangrijkste hedendaagse Amerikaanse misdaadauteurs.

Alle drie weten hoe ze een verhaal moeten vertellen, ze hebben gevoel voor stijl, respecteren hun personages, schrijven over de problemen van de wereld waarin ze leven. Bij Lehane komt daar nog bij dat hij misschien meer dan anderen ook belangstelling heeft voor ethiek. Voor de praktijk van wat ethisch is, niet het eindeloos gefilosofeer. Lehane is in de eerste plaats een begenadigd romancier.

Neem nu ‘Het verleden spreekt’, Lehane’s jongste thriller en een soort sequel op zijn twaalf jaar geleden verschenen ‘Gone, Baby, Gone’. In 2007 meesterlijk verfilmd door Ben Affleck. Het verhaal van twee detectives die een meisje van vier opsporen, haar vinden en geconfronteerd worden met een moreel, professioneel en persoonlijk conflict. Die twee detectives zijn Patrick Kenzie en zijn partner Angela Gennaro. Ze moeten Amanda opsporen. Haar moeder kiest voor de fles, drugs en de verkeerde mannen, doet alles wat je als moeder voor je dochter niet moet doen. Twee pleegouders nemen de gevluchte Amanda op en dat gebeurt met medeweten van een paar politiemensen. Maar privédetective Patrick Kenzie vindt dat het zijn opdracht is het meisje terug te bezorgen bij haar moeder, Helene. Het koppel dat Amanda opving wordt tot een celstraf veroordeeld wegens kidnapping, Kenzie krijgt een conflict met zijn partner en vriendin Angela. Tot daar in een notendop het verhaal van twaalf jaar geleden.

In ‘Het verleden spreekt’ wordt Amanda, inmiddels zestien, opnieuw vermist. Patrick, intussen met Angela getrouwd, wil het meisje per se terugvinden. Hoewel hij van oordeel is dat hij twaalf jaar geleden de juiste keuze maakte, heeft hij schuldgevoelens jegens het koppel dat Amanda in huis nam, maar ook jegens Amanda zelf. Zou haar leven niet beter zijn geweest mocht hij haar niet terug hebben gebracht bij Helene? Haar moeder is immers een even waardeloze opvoedster gebleven. Bij zijn speurtocht, een soort zelf opgelegde boetedoening, komt Patrick te weten dat Amanda een voortreffelijke, zeer begaafde studente is op haar middelbare school. Dat niemand begrijpt waarom ze opnieuw verdween. Maar hij ontmoet ook een paar vriendinnetjes en moeder Helene. Bij dat alles komt hij tot de conclusie dat, nu hij zelf vader van een meisje van vier is, angst heeft. Angst dat hij zijn dochter verkeerd opvoedt. Maar meteen beseft hij dat Amanda, ondanks het ongelooflijke avontuur waarin ze is terechtgekomen, een onafhankelijke en daadkrachtige jonge vrouw is geworden.

Lehane’s jongste thriller gaat over de problemen van het ouderschap, over moeilijke morele keuzes, over het conflict tussen persoonlijk rechtvaardigheidsgevoel en wat de maatschappij correct vindt. Maar wees gerust, nooit krijg je een zedenles. Lehane zou Lehane niet zijn mocht hij niet heel fijntjes ook actuele problemen in zijn roman verwerken: de vastgoedcrisis, werkloosheid, sociale zekerheid, geweld, het gesjoemel binnen de geldwereld. En soms komt hij heel verontwaardigd en leuk uit de hoek. Als hij het over de Hummer heeft: ‘Het schoolvoorbeeld van alles wat de Amerikaanse autofabrikanten verkeerd hadden gedaan. Een volslagen nutteloos monster dat zo weinig kilometers uit een liter benzine haalde dat zelfs de sultan van Brunei zich ervoor zou schamen om ermee te rijden. En dan waren we nog diep geschokt toen General Motors om een financiële reddingsoperatie vroeg.’

Fred Braeckman