‘De mangareeks “Kingdom” stemt mij droevig en hoopvol tegelijk’

Een culturele tip voor uw volgende barbecue.

Laat ik u verblijden met een cultuurtip, waar u niet om hebt gevraagd, waar u waarschijnlijk niet op in zult gaan, maar waarmee u misschien wel uw aura van ‘wereldburger’ kunt vergroten op uw volgende barbecue met de familie. De beste mangareeks die u dit jaar kunt lezen, is Kingdom van Yasuhisa Hara! Deze epische reeks zag het daglicht in 2006, loopt nog steeds en telt ondertussen zo’n 62 verzamelde edities. Kingdom is een historische reeks waarin we het wel en wee volgen van oorlogswees Li Shin (of Xin) tijdens de ‘Periode van de Strijdende Staten’ in China (5e – 3e eeuw v. Chr.). In 2020 was Kingdom de op een na best verkochte mangareeks in Japan. In totaal gingen er al meer dan 70 miljoen exemplaren over de toonbank.

Manga, de Japanse variant van het stripverhaal, en anime, de geanimeerde tekenfilmversie, zijn wereldwijd nog nooit eerder zo populair geweest. Zelfs de meest geharde eurocentrist heeft al weleens gehoord van titels als One Piece, Naruto, Death Note, of van Miyazaki en zijn Studio Ghibli. En toch blijft Kingdom voor het grootste deel van de westerlingen onbekend en onbemind – mezelf tot voor kort incluis.

‘Kingdom heeft immers geen Engelse vertaling.’ Met die zin had ik Kingdom verbannen naar het rijk der boeken en verhalen verloren zonder vertaling, immer buiten het bereik van de smaakpapillen van mijn brein. Tot op de dag dat ik toevallig in een gespecialiseerde BD-zaak in Brussel vertoefde en mijn oog viel op een spiksplinternieuwe Franse vertaling van Kingdom.

Als kind wilde ik tolk worden, omdat er niets mooiers bestaat dan vertalen: anderen deelgenoot maken van een andere blik, een andere manier van denken, als brug te kunnen fungeren opdat we elkaar beter zouden begrijpen. Maar wie bepaalt wat er wordt vertaald? Engelstalige uitgeverijen lieten Kingdom links liggen wegens ’te historisch’, ‘weinig relevant voor Angelsaksisch gebied’, kortom ‘commercieel oninteressant’.

Door onder meer het internet en het Engels, dat de globale lingua franca is geworden, denken wij de wereld te kunnen lezen. Kingdom stemt mij droevig en hoopvol tegelijk: hoopvol om te zien dat er nog een heel universum aan verhalen bestaat in het Urdu, Farsi, Arabisch, Kazachs, cyrillisch, kanji, dat wacht om ontsluierd te worden. Droevig omdat het merendeel niet-ontcijferd zal blijven ‘wegens commercieel oninteressant’.

Om even te recapituleren: mijn tip voor u is een Japanse mangareeks over de eenmaking van China in de eeuwen voor Christus, in een Franse vertaling met een Engelstalige titel (ik zou ook gedacht hebben dat hij ‘ Royaume‘ zou geheten hebben, maar bon…).