Tegenwoordig lijkt alles te draaien rond ‘identiteit’: wie zijn we, waar komen we vandaan, en waarvoor staan we? Knack ging op zoek naar boeken die de Vlaamse ziel vatten, als zoiets al bestaat, en vroeg bekende lettervreters naar hun essentiële boeken over Vlaanderen. Vandaag: filosoof Jean Paul Van Bendegem (VUB).
Dit was een verschrikkelijk moeilijke keuze, vooral om te vermijden ‘canoniek’ te worden. De bovengrens van vijf is volkomen arbitrair, enkel en alleen om het risico van uitwaaieren te vermijden. Grote klassiekers zoals Het verdriet van België of het verzameld werk van Willem Elsschot staan er niet bij (op Van den vos Reynaerde na), geen stripverhalen, hoewel Nero, Suske en Wiske, Jommeke, Piet Pienter en Bert Bibber en De Kiekeboes zeker in aanmerking komen.
Het Gruuthuse-handschrift
Waarom? Omdat al in het begin van de vijftiende eeuw men niet kon weerstaan om religieuze gezangen te combineren met het meer scabreuze, zeg maar seks en zattigheid. Vroom jazeker, maar we gaan ons toch niet daarop vastpinnen? En, los daarvan, bevat het het mooiste rouwlied denkbaar: ‘Egidius, waer bestu bleven?’ Waarin te lezen staat ‘Du coors die doot du liets mi tleven’, wat het leven niet meteen tot het allerhoogste verheft. Waarom ben ik er nog, wordt de kernvraag.
Willem die Madocke maecte, Van den vos Reynaerde
Dit zou eigenlijk geen uitleg behoeven. Een maatschappijkritiek in een dierenepos gegoten, wat toelaat venijnig en stout te wezen zonder meteen gevaar te lopen. De sluwheid voorgesteld als een begerenswaardige eigenschap en de domheid waarvoor men zelf verantwoordelijk is, gedreven door hebzucht, ontmoeten elkaar in dit verhaal. En, in tegenstelling tot het boek der boeken, doet hier een kat wel mee.
Louis Paul Boon, Fenomenale Feminatheek
Vlaanderens moeilijke omgang met seksualiteit, erotiek en pornografie. Een vrij onschuldige verzameling knipsels uit kranten en weekbladen van ‘den vuilen tist’ slaagt er wel degelijk in gecensureerd te worden, nog niet zo lang geleden. Zie ook: Masscheroen van Hugo Claus (Vrijdag mag ook), Gangreen I (Black Venus) van Jef Geeraerts en een naaktbetoging op het strand van Blankenberge in 1980.
Walter van den Broeck, Groenten uit Balen
Het Vlaamse politiek, sociaal en maatschappelijk bewustzijn in detail gepresenteerd en gefileerd. De arbeider en de arbeidersbeweging, het recht op een degelijk leven, het sociale gevecht, maar ook de alleswetende uit de middenstand afkomstige student, ze lopen er allemaal in rond. De stedelijke versie van het gezin van Paemel, de tragiek is er niet minder om.
Geert Buelens, De jaren zestig: een cultuurgeschiedenis
Eindelijk verscheen er onlangs een mooi overzicht van de beruchte jaren zestig in Vlaanderen (en erbuiten), wat niet per se een fraai beeld laat zien. Vrijheid prediken onder de kerktoren, losbandigheid in de veilige huiskamer, verboden te verbieden tenzij je de toelating hebt. Of was de inzet toch alleen maar een universiteit met een taalprobleem? Een taalminnende seksuele revolutie?
De favoriete boeken over Vlaanderen
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier