Tegenwoordig lijkt alles te draaien rond ‘identiteit’: wie zijn we, waar komen we vandaan, en waarvoor staan we? Knack ging op zoek naar boeken die de Vlaamse ziel vatten, als zoiets al bestaat, en vroeg bekende lettervreters naar hun essentiële boeken over Vlaanderen. Vandaag: Fernand Keuleneer, advocaat.
Vlaanderen kennen
Patricia Carson, The Fair Face of Flanders, Story-Scientia, 1974
Rolf Falter, België. Een geschiedenis zonder land, De Bezige Bij Antwerpen, 2012
Jean Stengers, Les racines de la Belgique. Jusqu’à la Révolution de 1830, Racine, 2000
Frank Judo en Stijn Van de Perre, Belg en Bataaf. De wording van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden, Polis, 2015
Deze drie werken vormen een uitstekende inleiding tot de politieke, militaire, culturele en economische geschiedenis van het geopolitiek strategische gebied der Nederlanden, zijn bevolkingen en volkeren. Zij brengen de complexiteit bij van de geografische ligging, en diens impact op de politieke structuren. Ze maken duidelijk waarom Vlaanderen steeds deel zal uitmaken, zoniet van een Belgische Staat, dan toch minstens van een Belgische geopolitieke ruimte. De realiteit is sterker dan ideologieën. Het werk van Patricia Carson, Engels-Vlaams-Gentse historica, overleden in 2014 en echtgenote van de onlangs overleden eminente rechtshistoricus Raoul Van Caenegem, was steevast mijn ‘relatiegeschenk’ aan buitenlandse kennissen.
Het Vlaams-nationalisme begrijpen
Arthur de Bruyne, De Kwade Jaren, De Roerdomp, 1971
Lode Claes, De afwezige meerderheid, Davidsfonds, 1985
‘De Kwade Jaren’ is de bundeling van de bijdragen die Arthur de Bruyne, begenadigd documentalist van het vroege naoorlogse Vlaams-nationalime, jarenlange publiceerde in ’t Pallieterke onder de schuilnaam EdV. Ze handelen hoofdzakelijk over binnen- en buitenlandse figuren uit de collaboratie. Ze zijn geschreven met sympathie voor het onderwerp, maar zijn geen lofzangen. Je leert er veel uit, ze zijn boeiend en vlot geschreven, en illustreren perfect hoe tot ruim in de jaren 1980 over de collaboratie gedacht werd in Vlaamsgezinde kringen, tot diep in de christendemocratie. De historische werkelijkheid laat vele van deze mythes niet overeind, maar is anderzijds ook niet het wit-zwart tableau dat ze vandaag de dag geacht wordt te zijn.
Lode Claes, non-conformistisch niet-nationalist uit de Vlaams-nationale familie, overleden in 1997, analyseert in dit boek de volgens hem falende ‘Vlaamse Beweging’. In zijn perspectief staat de politieke machtsvraag, niet de brute maar wel de subtiele machtsvraag, centraal stelt. Het meerderheidsdenken van Claes is niet het meerderheidsdenken van Van Cauwelaert, want voor Claes volgt macht niet automatisch en noodzakelijk uit meerderheid. Maar ook het essentialistisch denken van het ideologische nationalisme, in de trant van ‘elk Volk heeft het recht op zijn eigen Staat’, is aan Claes niet besteed.
Er bestaat geen waarborg op de vreedzaamheid van een scheiding
Jacques Neirynck, Le siège de Bruxelles, Desclée de Brouwer, 1996
Dirk Draulans, De charme van chaos. Berichten uit de burgeroorlog in België, Atlas, 2000
Ik heb met plezier beide romans gelezen die handelen over gebeurtenissen na het niet-geweldloos uiteenvallen van de Belgische Staat. Onderhoudende zomerlectuur, maar ook een herinnering aan het feit dat elk maatschappelijk conflict kan ontaarden, iets waarvan een Schmittiaan zich terdege bewust is. Helaas maar weinig anderen.
De Kempen
De kleine geschiedenis van De Kempen in 20 dagen, Waanders Uitgevers en Tram 41, in de reeks ‘hand’-boekjes
Een beknopte inleiding tot de belangrijkste regio van West-Europa.
De favoriete boeken over Vlaanderen
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier