De drie boekentips van Fernand Keuleneer: ‘Fascinerende blasfemie over de verlichtingsreligie’

We leven in politiek complexe en verwarrende tijden. Daarom vroeg Knack aan 30 bevoorrechte waarnemers suggesties voor boeken die licht in de duisternis kunnen brengen. Vandaag: Fernand Keuleneer, advocaat.

Tijd van woede: een geschiedenis van het heden (Pankaj Mishra, 2017)

De Indische auteur ziet gelijkenissen in de verschillende ‘populistische’ stromingen en manifestaties wereldwijd. Het Westen heeft volgens hem een mondiale burgeroorlog voortgebracht door de wereldwijde verspreiding van individualisme en mimetisme (nabootsing). Het boek is een goed gedocumenteerde analyse van de rol van verlichting, verwetenschappelijking en technocratisering in het ontstaan van een totaalsysteem dat de wereld dooreenschudt.

Les mensonges des Lumières (Marc Halévy, 2018)

Halévy onderwerpt elk van de grote denkers van de zogenaamde verlichting aan een kritisch onderzoek, en laat maar weinig overeind van de “mythologie van de verlichting”. Hij ontwaart een rechtstreekse band tussen de ideeën uit deze periode en de grote totalitaire stromingen. In de inleiding door Bertrand Vergely klinkt het, met verwijzing naar Michel Foucault: ‘Wanneer het humanisme haar doel bereikt, te weten: alles beheersen op het vlak van het weten, teneinde de mens te laten triomferen, dan sterft de mens. Hij verdwijnt. Hij vervaagt, als een spoor in het zand.’ Halévy kan je omschrijven als een groene humanist, die het model van de Griekse stadsstaten verkiest boven dat van het Romeinse Rijk. Niet meteen mijn politiek denken, maar fascinerende blasfemie over de verlichtingsreligie.

La déconnomie (Jacques Généreux, 2016)

Deze socialistische econoom en professor aan Sciences Po in Parijs rekent af met gevestigde ‘waarheden’ en ‘absurditeiten’ van het gevestigde economische denken (of niet-denken). ‘La théorie économique dominante n’est pas simplement discutable, elle est absurde.‘ Het boek is polemisch (‘Wanneer het rijk van de stompzinnigheid dat van het geld overtreft’) maar niet pamflettair, en zou met vele anderen op de leeslijst moeten staan van elk parlementslid, te beginnen, maar niet beperkt tot, de socialistische. Maar je moet zeker geen socialistische denkbeelden koesteren om het met heel veel in dit boek eens te zijn.