De drie boekentips van Bart Maddens: ‘Laat de feiten voor zich spreken’

We leven in politiek complexe en verwarrende tijden. Daarom vroeg Knack aan 30 bevoorrechte waarnemers suggesties voor boeken die licht in de duisternis kunnen brengen. Vandaag: Bart Maddens, politoloog KU Leuven.

De mythe van de parlementaire democratie. Een Belgische analyse (Wilfried Dewachter, 2001)

Een ontluisterende analyse van het Belgische politieke systeem, al achttien jaar oud, maar dat merk je nauwelijks als je het leest. Het lijkt in grote mate alsof Dewachter het huidige politieke systeem beschrijft. Zijn basisstelling: er gaapt een brede kloof tussen het functioneren van de instellingen zoals beschreven in de grondwet en de realiteit. Het is sindsdien alleen maar erger geworden. Het boek behoort tot het beste van wat de politicologie over het Belgische politieke systeem te vertellen heeft.

Politieke geschiedenis van België (1789-1985) (Theo Luykx en Marc Platel, 1985)

Dit blijft voor mij hét standaardwerk over de politieke geschiedenis van België. Ik weet dat historici niet zo houden van dit boek, omdat het te veel een kroniek is, te weinig rekening houdt met ‘moderne’ inzichten, te weinig duiding en verklaringen bevat, enzovoort.

Maar misschien is het juist daarom zo interessant: het laat de feiten voor zich spreken. Het boek wordt meestal gebruikt als naslagwerk, maar is meer dan dat. Het is verhalend genoeg om gewoon van A tot Z te lezen. Dat heeft deels te maken met de vlot leesbare stijl, maar misschien nog meer omdat het verhaal van de Belgische politiek van nature zo boeiend is. Hoe dan ook een absolute must voor wie de huidige regeringsvorming in een breed historisch perspectief wil plaatsen.

De wissel van de macht (Marc Van de Looverbosch, 2015)

Het enige nadeel van het boek Luykx en Platel is dat het eindigt in 1985, terwijl je de actuele Belgische politiek natuurlijk niet kunt begrijpen zonder inzicht in de cruciale gebeurtenissen van de afgelopen 35 jaar. Daarover is al heel veel geschreven, een moeilijke keuze dus.

Voor wat de gebeurtenissen sinds 1999 betreft raad ik aan mijn studenten graag De wissel van de macht aan. VRT-journalist Marc Van de Looverbosch beschrijft heel raak, gedetailleerd maar toch onderhoudend, de evolutie van de politieke partijen van 1999 tot 2011. En in een particratie ken je met de geschiedenis van de partijen al 90 procent van het verhaal.