Nee, niet alleen ‘Honderd jaar eenzaamheid’, maar ook Marquez’ verhalen en zelfs zijn autobiografie zullen de tand des tijds weerstaan.
Toen Gabriel Garcia Marquez in 1982 de Nobelprijs voor Literatuur kreeg, was zijn literaire naam en faam al lang een feit, ook in Nederlandse vertaling. UItgeverij Meulenhoff had een goudhaantje in huis gehaald toen ‘Honderd jaar eenzaamheid’ na zijn eerste Nederlandse vertaling in 1972 herdruk op herdruk kende. En ook zijn andere romans en verhalen verkochten als zoete broodjes. Welke zijn de 5 must reads in het geval van deze wereldklassieker?
1. Honderd jaar eenzaamheid
Uiteraard is deze roman incontournable en nog altijd de beste introductie voor wie wil kennismaken met Marquez’ ongeëvenaarde vertelkunst. Sommigen beweren dat het met zijn wereldwijd 30 miljoen verkochte examplaren bijna het commercieel succes van De Bijbel naar de kroon steekt. De openingszin is legendarisch en werd in 2007 door de Radio 1-luisteraars niet ten onrechte tot beste opener uit de wereldliteratuur verkozen: ‘Vele jaren later, staande voor het vuurpeleton, moest kolonel Aureliano Bundia denken aan die lang vervlogen middag, toen zijn vader hem meenam om kennis te maken met het ijs.’
2. De herfst van de patriarch
Onderschatte roman van Marquez die echter in een notendop de kernthema’s van zijn werk weergeeft in die typisch sensuele stijl, zoals die ook al doorklonk in de hierboven geciteerde legendarische opener uit ‘Honderd jaar eenzaamheid’. Marquez werd opgevoed door zijn grootouders – grootvader ‘kolonel’ Marquez keert vaak terug in zijn vertellingen – en heeft zijn hele leven lang tevergeefs naar een vader gezocht. Vaak eindigen patriarchale, niets of niemand ontziende koppige stamvaders in ijskoude eenzaamheid. Een manier om wraak te nemen op de eigen afwezige vader? Of ook een beetje zelfportret want Marquez had zo zijn tirannieke, narcistische trekjes naar het schijnt.
3. Liefde in tijden van cholera
Latijns-Amerikaanse versie van het Romeo en Julia-verhaal in een 19e-eeuwse setting. Het water is te diep voor de twee protagonisten om met elkaar te huwen maar ze blijven, ook al zijn ze in een andere huwelijksrelatie, hun liefde brandende houden via occasionele brieven. Oud geworden en opnieuw ‘beschikbaar’ voor elkaar – want de respectievelijke huwelijkspartners zijn weggevallen – gunt Marquez hun een soort van happy end.
4. Alle verhalen
In 2008 bundelde Meulenhoff alle verhalen van Marquez uit de periode van 1947 tot 1982 in een omnibus: van ‘De uitvaart van mama Grande’ tot ‘De ongelooflijke maar droevige geschiedenis van de onschuldige Erendira en haar harteloze grootmoeder’. Wie niet het geduld heeft om een roman te lezen, kan hier op de vierkante centimeter kennismaken met het wonderlijke verteltalent van Marquez.
5. Leven om het te vertellen
Marquez graaft zich autobio. Misschien stelt hij zichzelf fraaier voor dan het in werkelijkheid was maar het blijft een boeiend en haast Marquez-iaans mirakelverhaal hoe hij van bijna-wees in een onooglijk dorp aan de Colombiaanse kust is uitgegroeid tot een gigant van de wereldliteratuur die ook na zijn dood nog gelezen zal worden.
Frank Hellemans
