Damam Galgut – In een vreemde kamer

Met zijn bloedstollende roman In ongenade won J. M Coetzee in 1999 de Booker Prize. Met In een vreemde kamer strandde Damon Galgut vorig jaar op de shortlist van diezelfde Booker. De literaire erfgenaam van Coetzee had die prestigieuze onderscheiding nochtans ook dubbel en dik verdiend.

Al bij zijn debuut A Sinless Season in 1982 werd de Zuid-Afrikaanse auteur Damon Galgut omschreven als de ‘ideale opvolger van J. M Coetzee’. Met Galguts nieuwe roman, In een vreemde kamer, wordt die literaire verwantschap duidelijker dan ooit. Ook Galgut is een grootmeester in het beschrijven van het menselijk tekort.

In een vreemde kamer is samengesteld uit drie grote reisverhalen die elk afzonderlijk gelezen kunnen worden, maar die toch een roman vormen. Het hoofdpersonage heet in de drie verhalen Damon. Vaak schrijft Galgut in de hij-vorm, maar af en toe ook in de ik-vorm, op momenten waarop de lezer het niet verwacht. Dat werkt vervreemdend en verwarrend: wat een afstandelijk verteld verhaal lijkt, krijgt plots, voor heel even, een sterk autobiografisch karakter. Wie is die Damon? Is het de schrijver zelf? Of iemand uit een ver verleden waarop Galgut in verwondering terugkijkt?

In het eerste verhaal, ‘De volgeling’ , wandelt de jonge Zuid-Afrikaan Damon als rugzaktoerist door Griekenland. ‘Hij is intens gelukkig, iets wat mogelijk voor hem is als hij loopt en alleen is.’ Hij komt de Duitser Reiner tegen, die geheel in het zwart is gekleed. Ze wandelen samen verder. Ze voelen zich tot elkaar aangetrokken, maar tijdens de dagen dat ze met elkaar optrekken, gebeurt er niets. Damon neemt het vliegtuig terug naar Kaapstad en houdt contact met Reiner. Ze maken plannen om een lange, inspannende trektocht te maken in het bergachtige Lesotho. Die tocht zal in woede en chaos eindigen.

Het tweede verhaal, ‘De minnaar’ , speelt zich een paar jaar later af. Damon zwerft door Zimbabwe en ontmoet er drie Europeanen: een oudere Fransman en een Zwitserse tweeling: Alice en Jerome. Vanaf de eerste, vluchtige ontmoeting hangt er tussen Damon en Jerome elektriciteit in de lucht. ‘De jongere man heeft van zo dichtbij een schoonheid die bijna schokkend is.’ Later zal Damon naar Zwitserland reizen om Jerome op te zoeken. Weer gebeurt er niets. Als Damon uiteindelijk besluit de beslissende stap te zetten, is het te laat.

In het laatste verhaal, ‘De oppasser’, neemt Damon – inmiddels een veertiger – een vriendin, Anna, mee naar een hotel in een klein vissersdorp in de Indiase deelstaat Goa. Anna is manisch-depressief en Damon neemt haar voor een paar weken onder zijn hoede. ‘Zowel haar baan als haar relatie staat momenteel onder spanning, en dit is bedoeld als tijdelijke onderbreking. (…) Misschien is het precies wat ze nodig heeft.’

Heel snel beseft Damon dat de vakantie met Anna geen lachertje wordt. Anna houdt zich niet aan de medicijnvoorschriften van haar psychiater en drinkt meer dan goed voor haar is. In tegenstelling tot de twee vorige verhalen, heeft de Damon uit De oppasser zijn afstandelijkheid ingeruild voor betrokkenheid. Toch loopt het ook nu heel slecht af.

In een vreemde kamer zit vol hunkering naar liefde, warmte en erotiek, maar nooit raken die verlangens ingevuld. Net als in het echte leven slaat het noodlot onverbiddelijk toe. Galguts kale, afgemeten stijl versterkt alleen maar de troosteloosheid. Met In een vreemde kamer hakt hij er heel diep in. Zijn lezers blijven verweesd achter.

Jan Stevens