Chan Koonchung – De vette jaren

Chan Koonchung is een dapper man. Met ‘De vette jaren’ levert hij een genadeloze kritiek af op het moderne China en zijn leiders.

Peking, 2013. De Taiwanese bestsellerschrijver Lao Cheng voelt zich als een vis in het water in de Chinese hoofdstad. Hij leidt een comfortabel leven in zijn huis in Geluksdorp Nummer Twee en is er heilig van overtuigd dat de Partij het goed met iedereen voorheeft.

Hij is verlekkerd op Lyching Oolong latte van de Chinese spin-off van Starbucks, en laaft zich tijdens zijn wandelingen aan de vrolijkheid van hippe, erop los consumerende stadsgenoten. Hij bezoekt literaire feestjes waar redacteurs, schrijvers en partijfunctionarissen zich harmonieus een stuk in hun kraag zuipen en kraakt samen met partijbons He Dongsheng dure flessen wijn terwijl ze vol nostalgie naar oude communistische propagandafilms kijken.

Net als al zijn welgestelde vrienden is Lao Cheng er rotsvast van overtuigd dat voor China het tijdperk van Shengshi Zhongguo, of ‘de vette jaren’, aangebroken is. Hij gelooft heilig dat er dankzij de communistische versie van het wilde westerse kapitalisme overvloed is voor iedereen. Al hebben al die welvaart en dat weldadige geluk één groot nadeel: Lao Cheng krijgt geen letter meer op papier.

Tijdens een van zijn wandelingen tussen de shiny happy people van Peking, loopt Cheng zijn oude kennis Fan Caodi tegen het lijf. Die maakt hem erop attent dat er een volledige maand uit het collectieve geheugen van de Chinezen verdwenen is. Uit het voorjaar van 2011 is een complete maand gewist en niemand schijnt nog te weten wat er toen exact gebeurd is. ‘Laat zitten’, reageert Cheng. ‘Niet naar zoeken. Het leven is al kort genoeg; geniet.’

Een paar dagen later ontmoet hij zijn oude vlam Xiao Xi. Tot zijn stomme verbazing vindt zij het geleuter over het welvarende, harmonieuze China een grote leugen. Ze maakt zich zorgen over haar zoon die lid is van de Partij en een job ambieert bij het departement van Propaganda. Chengs liefde voor Xi flakkert op en samen gaan ze op zoek naar wat er in die gruwelijke maand in 2011 precies gebeurd is. Hij wordt door Xi voor de keuze geplaatst: ‘Wat kies je: de goede hel of de valse hemel?’

De vette jaren is een boek van Chan Koonchung, een journalist die jarenlang in Hongkong werkte en er City Magazine oprichtte. In 1997 verhuisde hij naar Peking, waar hij dus De vette jaren schreef. Uitgebracht in 2009 werd zijn roman in China bijna onmiddellijk verboden. Gelukkig vond hij via internet toch zijn weg naar jonge Chinese intellectuelen die het gretig verslonden.

Tot nu wordt Koonchung door de autoriteiten met rust gelaten, al vreest de schrijver elke dag de ‘klop op de deur’. Het helpt dat hij zijn genadeloze analyse van het moderne China als sciencefiction verpakt heeft, maar zijn boodschap is luid en duidelijk: het is niet omdat de Chinezen een gebeurtenis zoals de bloedige onderdrukking op het Plein van de Hemelse Vrede uit hun geschiedenisboeken gewist hebben dat ze nooit plaatsgevonden heeft.

Daarnaast klaagt Koonchung de vanzelfsprekendheid aan waarmee gegoede Chinezen de uitbuiting van migrantenarbeiders aanvaarden waarop het Chinese model gebouwd is. Met De vette jaren schreef Chan Koonchung zijn hedendaagse Chinese versie van Brave New World. Voor zijn moed verdient hij een staande ovatie.

Jan Stevens