Bittere bedenkingen

Censuur aan de UCL voor Benno Barnards visie op ‘belgitude’ én het razen van Rudi Vranckx.

Maandag Het is verbazingwekkend hoeveel mensen hebben gereageerd op ‘Een vage buitenlander’: uit liefde voor Engeland en zijn bekoorlijkheden, uit liefde voor mijn boek en zijn stijl. Mijn dankbare lezers moesten eens weten hoezeer dat schrijven voor mij een onaangename worsteling is. (Het gebruik van een spalk in plaats van een erectie in het liefdesspel moet ongeveer net zo aanvoelen.)

Woensdag In juli had ik een onaangename woordenwisseling met mijn reisgenoot – zulks na een van wijn druipend avondmaal op een Hinterhof in Krakow – toen ik het nazisme in essentie een linkse beweging noemde. Dat vond hij uitzonderlijk rechts van me. Ik was te dronken om me te rechtvaardigen. Nu, op gepaste afstand van Bacchus, realiseer ik me dat het nazisme als massabeweging weliswaar linkse trekken heeft, maar vooral rechts-radicale en die zitten dieper. Met ‘rechts’ als zodanig bedoel ik het onder ogen zien van de aard van de mens. Thomas Mann heeft het tegen zijn idealististische broer Heinrich over ‘wat men van de aard van de mensen weet’. Een rechts-radicale ideologie verheerlijkt die aard. Het nazisme lonkt naar de duisternis in de waterput op de binnenplaats van de menselijke natuur. Die onaangename Thomas Mann heeft een tijdlang extreme opvattingen gehuldigd, tot hij terugdeinsde voor Hitler. Maar toen in Polen kreeg deze levensgrote nuance het niet voor elkaar aan mijn verhitte kop te ontspruiten.

Donderdag Beelden van Egyptenaren die demonsteren tegenover de Israëlische ambassade in Cairo. Op een bord een swastika en de tekst ‘The Gas Chambers Are Ready’. Hoor je me, Lucas Catherine, jij kwade genius van het linkse antisemitisme? Jij en je geestverwanten begaan een misdaad door te zwijgen over dat bord.

Vrijdag In hun nationale traditie van genocide hebben de Turken binnen een paar weken veel meer Koerden gedood dan Israël in het hele voorbije decennium Palestijnen. Niets voedt mijn vraatzuchtige scepsis beter dan het dagelijkse nieuws, dat rauwe vlees.

Zaterdag De ware zonde Israëls zal het gebruik van de Bom zijn, als de vijanden te talrijk worden. Ik zal bittere tranen schreien, maar het Gods volk bij voorbaat vergeven; nu God nog.

Zaterdag ‘Voor ons, westerlingen, vormen de moslimhaters het grootste gevaar.’ Volgens Rudi Vranckx zijn niet nader genoemde columnisten mede schuldig aan de manifestatie van Satan in de persoon van Breivik. Ziehier de geschiedenis voor simpele zielen: Churchills kritiek was de oorzaak van Hitlers optreden. Weldra zendt Canvas een vijfvoudige Operatie Geschiedenisvereenvoudiging uit, gemaakt door Rudi Vranckx. O, het razen van deze reporter!

Zondag Ik zou best willen lijden voor een of andere hersenschim, zoals de meeste mensen. Maar in de geest van Cioran: ik ben de martelaar van het gezonde verstand.

Maandag Vele maanden geleden schreef ik op verzoek van de faculteit neerlandistiek van de Université Catholique de Louvain een stuk over de belgitude voor een huldeboek ter ere van het emeritaat van professor Sonja Verlinden. Dit antwoord ontving ik vandaag van de organisatoren, Matthieu Sergier en Stéphanie Vanasten: ‘Er zijn in feite veel meer bijdragen dan verwacht binnengekomen van collega’s uit de academische wereld. Allen ondernemen ze een poging om in objectiverende termen te spreken over de belgitude. Daartegenover getuigt je tekst van een zeker ideologisch engagement dat sterk afsteekt tegenover de rest van de artikels. Vandaar dat wij de moeilijke beslissing – daarom ontvang je dit bericht ook zo laat – genomen hebben om je tekst niet op te nemen in de bundel. We hopen van harte dat je het ons niet kwalijk zult nemen.’

Dinsdag In een gecontroleerde ontploffing schreef ik terug dat ik dit beide academici hoogst kwalijk nam. Als je een literator om een tekst vraagt, moet je achteraf niet komen klagen dat die tekst ‘niet in objectiverende termen’ over het onderwerp spreekt. Als ik objectiviteit nastreefde, was ik wel professor geworden. Die dunne verwatenheid jegens een schrijver! Ik heb op verzoek een tekst geschreven over de belgitude, de verzameling van alle tot levenshouding verheven Belgische eigenaardigheden. Ik neem niet aan dat Mathieu en Stéphanie van mij verwachtten dat ik daarin een neutraal standpunt zou innemen: mijn visie is algemeen bekend. Ze weigeren dus iets dat ze zelf in het volle bezit van hun geestelijke vermogens besteld hebben, en dat doen ze niet omdat ze mij een abjecte belgicist vinden (dit zijn beslist geen flaminganten), maar omdat ik, meer in de geest van mijn stuk dan expliciet, überhaupt een mening vertolk, romantisch, schertsend, ook wel serieus – en, neemt u het maar aan van de gek, in prima proza. Hun reden om te weigeren is dat ze te veel bijdragen hebben en dat de mijne ‘afsteekt’. Afsteken! Ik! Stel u voor!

Woensdag Een schrijver die niet afsteekt, is een irrelevante schrijver.

Donderdag Ik hoor een grote boze neger in mij opstaan. Hij smijt met uitroeptekens.