‘Beste Dimitri Verhulst, u bent een lucifer die zich met de zon wil meten’

Er is al heel wat gezegd over het Bloedboek van Dimitri Verhulst, maar Ignace Demaerel zucht diep in zijn ziel en schreef een open brief aan de auteur. ‘In het tv-journaal gebeuren dagelijks ergere zaken dan in de Bijbel’

Beste heer Verhulst, beste Dimitri,

Normaal moet je een schrijver feliciteren als zijn nieuwe boek uitkomt. Vergeef me als ik niet in de rij sta om mee te applaudisseren voor uw ‘Bloedboek’. De media openen de deur wagenwijd voor uw literaire talent, maar ik zucht diep in mijn ziel. En niet omdat ik niet tegen een stootje kan of op mijn lange tenen getrapt ben, maar u slaat de bal té erg mis: te veel zaken worden op een groteske manier buiten proportie getrokken. Eén ding moeten we u wel meegeven: u hebt een goede neus voor commerce.

Het onderwerp ‘religie’ doet het nog altijd zeer goed, en choqueren is natuurlijk ‘in’ vandaag: een combinatie van beide jaagt de verkoopcijfers de hoogte in. Dan Brown had met zijn ‘Da Vinci Code’ ook al ontdekt dat een cocktail van Bijbel, verdachtmakingen en samenzweringstheorieën verkóópt en is nu multimiljonair. Als het uw bedoeling was om aandacht te krijgen en geld te verdienen, is dat van tevoren geslaagd. Maar enige eerlijkheid en wetenschappelijkheid zijn ver te zoeken. Het zal aan mijn eigen naïviteit liggen dat ik dat hoopte.

‘Meedogenloze klootzak’

Wat u vertelt over de Bijbel als ‘Bloedboek’ slaat, als u een beetje eerlijk bent, weinig spijkers met koppen. De vijf boeken van Mozes bestaan al grofweg 3000 jaar, en – hoe is het mogelijk? – nog niemand had gezien wat u gezien hebt! Miljoenen joden en miljarden christenen lazen in de Bijbel een God van liefde en trouw, genade en barmhartigheid, en plots ontdekt u tussen de lijntjes dat Hij eigenlijk ‘een rancuneuze tiran’ is, een ‘fascist’, een ‘meedogenloze klootzak’, ‘dokter Frankenstein’ en ga zo nog even door. Als u de Bijbel ‘een gruwelijk boek vol smerigheden’ of ‘allemaal smeerlapperij’ noemt, val ik achterover: hebben we het wel over hetzelfde boek? Ik heb de Bijbel al acht keer helemaal doorgelezen, grote delen in Grieks, sommige in Hebreeuws, en ja, er staan zeker erge verhalen in, maar ‘een boek vol moord en seks’? Ik wil met u een weddenschap aangaan: dat we eens de verzen tellen die daarover gaan, en ik wed dat het gaat om minder dan 1%. Een beetje overdrijven is menselijk, maar deze uitspraak moet met een container zout genomen worden. Hebben de miljarden gelovigen de Bijbel dan altijd met een roze bril gelezen, of leest u hem met een zwarte bril?

Dat er harde verhalen in de Bijbel staan: dat weet iederéén, maar een klein beetje zin voor historische context kan toch geen kwaad, denk ik. Het waren toen gewoon harde tijden, constante oorlogen van volk tegen volk, despoot tegen despoot, barbarijen ten top: wie de ander met fluwelen handschoentjes behandelde, werd zelf uitgeroeid. Israël heeft gewoon gevochten om haar pure bestaan: ze hebben nooit één oorlog gevoerd om ander gebied te veroveren dan hen door God beloofd was. Vergeet bovendien niet dat Israël zelf constant voorwerp was van genocide: in Egypte (de farao die alle baby’s in de Nijl gooide), de Amalekieten in de woestijn, de Midjanieten, Kanaänieten, Assyriërs, Babyloniërs, Perzen (denk aan Haman die in het boek Esther openlijk alle joden wou uitroeien). En u trekt de lijn door naar de joden en de Endlösung vandaag, maar u draait de zaken hier compleet om: er zijn nog steeds Arabische leiders die openlijk verkondigen dat Israël van de aardbodem moet worden uitgewist (en miljoenen denken het in stilte)! Vanuit welk kant dreigt genocide?

Verkrachting van de Bijbel

Die oudtestamentische oorlogen hadden trouwens niets met genocide in de strikte zin van het woord te maken: niet één keer wordt in de Bijbel gezegd, zoals u suggereert, dat ‘die volken minderwaardig zijn’, of dat ze ’toevallig de verkeerde god aanbidden’: die volken hadden het land gevuld met bloedvergieten, mensenoffers, corruptie, onderdrukking… en dat allemaal precies in naam van hun goden: de Moloch bijv. eíste kinderoffers. Die verhalen hebt u natuurlijk niet in de Bijbel gelezen, geloof ik? De zwarte bril wordt selectief op- of afgezet? Dit is niet een ‘herschrijven van de Bijbel’, dit heet ‘verkrachten’.

En de ‘smerige verhalen’ in de Bijbel (bijv. dochters die hun vader verkrachten) geven de smerigheden weer van wat ménsen doen, tégen Gods wetten in, niet God zelf. Een klein beetje nuance aanbrengen had uw boek ten goede gekomen. En u bent boos op de nonnetjes dat zij u de gruwelijke verhalen niet verteld hebben toen u zes jaar was? Wel, euh, doet u dat dan wel bij uw kinderen?

Ik lees de Bijbel al 38 jaar en word altijd maar bescheidener in mijn pretentie te beweren wie Hij is. En ik ontdek voortdurend – geloof het of niet – méér over zijn liefde, goedheid, vergevingsgezindheid, geduld en verdraagzaamheid met zijn schepselen, die, zoals u terecht zegt, zijn planeet ‘verkloten’. Ik wil u mijn bril even lenen, als het u tenminste interesseert om óók een ander gezichtspunt te leren kennen.

Overgevoelig en preuts?

Er zijn nog een hele serie dingen die niet kloppen in wat u zegt, te veel om op te noemen. Dat Jakob, de stamvader van Israël, een bedrieger is? Absoluut zeker, maar dat pleit juist voor de eerlijkheid van de Bijbel: Jakob wordt er niet als een superheld voorgesteld, zijn blazoen wordt niet opgepoetst, maar al zijn rauwe (klein)menselijkheid komt naar voren. Hij was moreel niet beter dan u en ik; is dat niet herkenbaar en troostend? Als u hem een ‘smeerlap’ wilt noemen, dan moet u misschien 90% van de mensheid smeerlap noemen. En als u spreekt over ‘gruwelijke verhalen’, moord en seks, bent u zelf niet een tikkeltje overgevoelig en preuts? Kijkt u misschien nooit naar het tv-journaal? Dagelijks gebeuren daar ergere zaken dan in de Bijbel.

De wet van Mozes vindt bijv. geen genade in uw ogen, maar voor Jezus hebt u wel meer respect, omdat hij geen bloed heeft laten vloeien. Maar hebt u nooit gelezen wat ‘die brave sloeber’, zoals u hem noemt, gezegd heeft over de wetten van Mozes? Dat ‘geen letter of jota van de Wet zal vergaan voordat alles zal zijn geschied’ (Matt. 5:18)? Waarom zou de meest vredelievende mens op aarde zoiets zeggen? In zijn ogen was diezelfde God van Mozes wel 100% liefde en rechtvaardigheid. Hoe rijmt u dat dan? En, om het verhaal compleet te maken: in het Nieuwe Testament is ‘bloed’ ook een centraal thema, maar dan in de omgekeerde zin: Jezus heeft niemands bloed vergoten, integendeel, dat van zichzelf, precies om aan het bloedvergieten een einde te maken. Hetzelfde met zijn twaalf apostelen die, op één na, hun bloed hebben vergoten voor de boodschap van liefde en geweldloosheid. Als u de Bijbel leest, moet u alles lezen.

Literair meesterwerk

U noemt de Bijbel ‘verschrikkelijk slecht geschreven’ en het is voor u ‘geen literair meesterwerk’. Maar wie heeft ooit beweerd dat het daarom gaat? De Bijbel is toch niet geschreven om mee te doen aan een wedstrijd ‘schoonschrijverij’, en Mozes heeft inderdaad geen cursussen gevolgd in literaire esthetiek. Daar gáát het ook totaal niet om: het gaat niet om de vorm, maar om de inhoud. En dat hij geen laptop ter beschikking had en een spellingcorrector en een ‘copy paste’-functie: kunnen we een klein beetje de zéér beperkte middelen van 3000 jaar geleden in rekening nemen? Dat neemt niet weg dat sommige delen van de Bijbel wél miljoenen blijven ontroeren en diep raken, en wereldliteratuur zijn. Maar ja, met een zwarte bril kan je dat onmogelijk zien.

Ik begrijp nog altijd niet wat het doel van dit boek is. U wil het debat aanzwengelen, maar denkt u dat te doen door hard tegen iemands schenen te stampen? Want uw woordkeuze kwétst echt, en u bent zeker niet zo naïef dat u dat niet weet. Kan u mij het verschil met ‘hate speech’ eens uitleggen? Eén klein advies van mij: de ander uitschelden in ongefilterde schuttingtaal is niet de beste manier om een open gesprek op gang te trekken.

U wilt God voor de rechtbank dagen wegens schenden van de mensenrechten? Wel, áls er toch een God zou bestaan – en die mogelijkheid kan zelfs een agnost niet uitsluiten – dan is God níet ‘een ventje’ dat op gelijke hoogte met ons staat. U wil dan op de rechterstoel zitten en God op het beklaagdenbankje? Interessante denkoefening, maar ze getuigt niet van bescheidenheid of realistische zelfinschatting! Een mens die God ter verantwoording roept is voor mij zoiets als een lucifer die zich met de zon wil meten, of een garnaal die de oceaan op het matje roept.