Adriaan van Dis – Tikkop

Twee jaar geleden introduceerde Adriaan van Dis in De wandelaar zijn alter ego Mulder. In Van Dis’ nieuwe roman Tikkop keert Mulder terug. Ditmaal bezoekt hij zijn blanke vriend Donald in een Zuid-Afrikaans vissersdorp.

Twee jaar geleden introduceerde Adriaan van Dis in De wandelaar zijn alter ego Mulder. Een zwerfhond dwong de gedistingeerde, onthechte zestiger na een brand in een krot vol illegalen zich actief te bekommeren om de armoedzaaiers van Parijs.

In Van Dis’ nieuwe roman Tikkop keert Mulder terug. Ditmaal bezoekt hij zijn blanke vriend Donald in een Zuid-Afrikaans vissersdorp. Veertig jaar geleden streden ze samen tegen het apartheidsregime. Nu zoeken ze naar hun plaats in het nieuwe Zuid-Afrika.

De plot van Tikkop is op geen enkele manier een vervolg op De wandelaar. De thematiek des te meer. Mulder, die de les van de zwerfhond blijkt te hebben geleerd en voortdurend zijn best doet om zich te gedragen naar zijn ethische principes en niet naar zijn intuïtie, onderzoekt ook in deze roman hoe hij zijn maatschappelijke betrokkenheid vorm kan geven.

Deed Mulder er goed aan zich als Nederlander in te laten met de vrijheidsstrijd in een land waarmee hij niets te maken had? Of deed hij het alleen maar uit liefde voor Cathérine en zucht naar avontuur?

En – zo observeert hij – wat moet Donald nog in het vakantiedorp van zijn jeugd, dat door al het geweld lang niet meer zo idyllisch is als vroeger? Samen proberen ze een zwart, getalenteerd joch te redden dat verslaafd is aan tik. Kan dat wel? Of is dat een moderne vorm van de white man’s burden?

Van Dis geeft geen eenvoudige antwoorden. Die bestaan ook niet. Wel heeft hij zijn eigen worsteling met het land dat hem al zo lang fascineert vormgegeven in een even lichtvoetig als pakkend verhaal dat nieuwsgierig maakt naar het dilemma van de geëngageerde burger. Bij wijze van bonus laat hij ook nog de poëtische schoonheid van het Afrikaans zien.

Maarten Dessing