Adam Zamoyski – De slag om Warschau

Van de Pools-Brits-Amerikaanse historicus Adam Zamoyski is bekend dat hij een historisch verhaal meeslepend kan vertellen.

Van de Pools-Brits-Amerikaanse historicus Adam Zamoyski is bekend dat hij een historisch verhaal meeslepend kan vertellen.

Als afstammeling van een oud Pools adellijk geslacht heeft hij ook zelf wortels diep in de Europese geschiedenis. Hij maakte naam met enkele bestsellers, die zich afspelen in de vroege 19e eeuw.

In 1812 beschrijft hij de fatale Russische veldtocht van Napoleon. In De ondergang van Napoleon en het Congres van Wenen behandelt hij de manier waarop Europa met de val van de keizer omging.

Enkele maanden geleden verraste Zamoyski met een historische schets van bescheidener omvang. Maar voor een Poolse graaf is De slag om Warschau misschien wel belangrijker dan die bij Waterloo. Hij schreef het boek ook om dat heldhaftige Poolse avontuur in ruimere kring in herinnering te brengen.

Polen is aan het einde van de Eerste Wereldoorlog al ruim een eeuw verdeeld tussen zijn grote buren Duitsland, Rusland en Oostenrijk-Hongarije. In het vacuüm na de nederlaag van Duitsland en Oostenrijk-Hongarije en de Russische revolutie komt het weer te voorschijn.

In een poging om zijn revolutie te exporteren en vooral Duitsland met het virus aan te steken, stuurt Lenin het prille Rode Leger in 1920 op weg naar Berlijn. Het moet daarvoor dwars door het geplunderde en kapot geschoten Polen, dat voor de zesde of zevende keer in korte tijd een buitenlands leger ziet passeren.

Met de moed der wanhoop en veel primitieve middelen stellen de Poolse patriotten zich te weer. Ze krijgen veel verbale steun van de westerse mogendheden, maar nauwelijks middelen waarmee ze de Russische opmars kunnen stoppen.

In de zomer van 1920 staat het Rode Leger voor Warschau, en keren de kansen. Dat gebeurt onder de leiding van de autodidact Josef Pilsudski, die zich ontpopt tot een militair genie. Hij slaagt erin om het Rode Leger terug te drijven.

De wereldrevolutie is voor de poorten van Warschau gesneuveld. Later ontwikkelde Pilsudski zich tot een onfrisse dictator. Zamoyski stelt hem voor als een democraat van formaat, maar dat was hij niet.

Hubert van Humbeeck