In Japan overleed de 68-jarige Akira Toriyama aan een hersenbloeding. Van zijn manga Dragon Ball raakten wereldwijd meer dan 260 miljoen albums verkocht.
Akira komt uit het kleurloze district van Nagoya, een industriestad tussen Tokyo en Osaka. Zijn vader heeft er een garage en racete met motorfietsen. De jongen – met nog één zus – tekent graag, vooral auto’s, robotten en dieren. Op zijn elfde maakt de film 101 Dalmatiërs een onuitwisbare indruk en hij spendeert onnoemelijk veel tijd in bibliotheken.
Affreus
Op de middelbare school kiest hij voor de grafische afdeling. De speelvogel leert er Confucius en Nietzsche waarderen maar verder studeren – nee. Tegen de zin van zijn ouders gaat hij werken voor een reclamebureau. Maar na drie jaar en veel gesteggel over zijn frequent te laat komen – ‘Ik ben nooit een ochtendmens geweest,’ zegt hij in een zeldzaam interview – en zijn te nonchalante kledij, stopt hij daarmee, hij is dan 23.
Toriyama wil mangaka, striptekenaar, worden maar raakt zijn zwart-witwerk – inkleuren is te duur – nergens kwijt. Finaal valt toch de uitgever van een vooraanstaand mangamagazine voor zijn wilde stijl met vreemde creaturen die van het papier spatten. Die publiceert zijn Wonder Island over een gestrande kamikazepiloot. En hoewel de sequel flopt – deels een parodie op de film Dirty Harry – brengt hij de introverte jongeman techniek bij, zowel voor zijn verhaallijnen als voor het tekenen zelf.
Dat leidt in 1980 tot de reeks Dr. Slump. Met een vrouwelijke hoofdrol – dan een trouvaille – van een naïef, androïde meisje met bovennatuurlijke krachten. Het is een spectaculaire doorbraak. Van de weeromstuit begint hij met een eigen studio – een affreus oranje pand – en trouwt met een collega, een huwelijk waar twee kinderen van komen. Slump, met veel excentrieke figuren, verschijnt vier jaar als feuilleton, wordt in boeken gegoten en er komt een tv-versie. Toriyama, nu een workaholic, verkoopt er 17 miljoen exemplaren van maar stopt dan abrupt. Er zit beters in zijn lade: Dragon Ball.
Ik weet niet eens waarom Dragon Ball wereldwijd zo’n hit werd.
De queeste van de jonge Son Goku naar zeven magische ballen die verspreid zijn over de hele wereld verpulvert alle records. Toriyama bedenkt er 42 strips van. Hij stopt er ook persiflages in van zichzelf, zijn vrouw en zijn medewerkers, voorzien van extravagante kapsels. Voor het eerst slaat manga in de rest van de wereld aan. Perfect aanschurkend tegen een tijdsgeest van games, muziekvideo’s en techno, loopt de strip vol epische gevechtsscènes – Jackie Chan op papier – elf jaar lang, tot in 1995.
22 miljard
De tekenaar houdt zich van dan af bezig met kleinere producties en vooral met franchising. Er komen animes (tekenfilms), games, bergen merchandising en Amerikaanse tv-reeksen rond Dragon Ball. Toriyama blijft daarbij geheel zichzelve. Bescheiden (‘Ik heb geen boodschap, mijn verhalen zijn alleen amusement’) en een kluizenaar, zoals hij toegeeft. Liefst zit hij in zijn studio. Of thuis, een kleine zoo met vogels, honden, katten en hagedissen. Sociale media zijn niet aan hem besteed en als de Fransen hem ridderen, gaat hij zelfs niet naar hun ambassade in Tokyo om zijn lintje op te halen.
De Japanner zet zich in voor milieuprojecten en slachtoffers van natuurrampen. Soms waagt hij zich aan een nevenproject. Zo ontwerpt hij in 2005 een elektrische auto voor CQ Motors. De kruising tussen een tractor, uitvergrote speelgoedauto en vintage Amerikaanse slee, flopt.
In 2017 duikt zijn naam op in de Panama Papers, die de fiscale offshoreconstructies van de rijksten der aarde blootleggen. Maar het geld blijft tegen de plinten klotsen. In 2023 alleen boekt het merk Dragon Ball een omzet van 900 miljoen euro. De teller staat dan op 22 miljard euro. In de krant Asahi Shimbun zegt Akira Toriyama: ‘Ik weet niet eens waarom Dragon Ball wereldwijd zo’n hit werd.’
