Criminoloog Christophe Busch was tot voor kort directeur van Kazerne Dossin in Mechelen. Hij noemt de brandstichting in Bilzen ‘een scharniermoment’.
11 november 2019
De brand in het toekomstige asielcentrum in Bilzen blijkt aangestoken. Behalve fors afwijzende commentaren komen er ook vergoelijkende en zelfs instemmende reacties.
Christophe Busch:In Bilzen is de strafrechtelijke grens overschreden. Moedwillig een asielcentrum in brand steken, dat gaat in de richting van terrorisme. Het is van groot belang dat de samenleving het ook zo benoemt en aanpakt. Als je dat niet duidelijk doet, schuift de grens op en sluipt er legitimering in het debat.
Was de politieke reactie duidelijk genoeg?
Busch: Als minister van Samenleven heeft Bart Somers (Open VLD) snel en ondubbelzinnig gereageerd. Velen zijn hem gevolgd.
Dezelfde Somers noemde de rol van het Vlaams Belang vergelijkbaar met ‘een bepaalde fractie in de Reichstag’. Was dat verstandig?
Busch: Ik vond het slim. Hij heeft de partij niet letterlijk met de nazi’s vergeleken, en de historische vergelijking gaat zeker ten dele op. In de turbulente jaren vóór 1933 had je een vergelijkbaar populisme, veel straatgeweld en een bevolking die door sommige politieke fracties nog werd opgezweept. Hitler kwam niet uit het niets.
Minister van Samenleven Bart Somers (Open VLD) heeft snel en ondubbelzinnig gereageerd.
Voormalig staatssecretaris Theo Francken (N-VA) ging tien dagen later spreken in Beveren, waar binnenkort ook een asielcentrum opengaat. Ten onrechte stelde hij daar dat ’80 tot 90 procent’ van de asielzoekers alleenstaande mannen zijn.
Busch: Ik was heel blij dat Fedasil dat onmiddellijk corrigeerde. Van iemand die het departement Asiel heeft geleid, mag je verwachten dat hij over correcte cijfers beschikt. Het kan natuurlijk ook dat hij bewust foute gegevens verspreidde. Zulke tactieken horen uiteraard niet thuis in onze democratie. Tegelijk laat de reactie van een dienst als Fedasil zien dat we nog altijd in een robuuste democratie leven.
Dat politici buurtbewoners vooraf goed informeren lijkt cruciaal. Is dat in Bilzen voldoende gebeurd?
Busch: Ik vrees dat de overheden tegenwoordig achter de feiten aan lopen. Na de vorige crisis is het aantal centra snel afgebouwd. Nu de vraag opnieuw groeit, moeten er snel opnieuw geopend worden. Dat bemoeilijkt een goede communicatie, terwijl dat uiteraard essentieel is. Het is normaal dat de komst van een asielcentrum in een kleine gemeenschap tot vragen leidt. Luisteren en correct informeren is dan cruciaal.
Is de vrees voor meer geweld gewettigd?
Busch: Ja. Extreemrechts geweld wordt soms gelegitimeerd door te verwijzen naar geweld gepleegd in naam van de islam. Het is niet uit te sluiten dat islamofobie op haar beurt zal leiden tot een radicalisering van de gemeenschap die daarmee geconfronteerd wordt. Iets dergelijks kan ook gebeuren in het klimaatdebat. Als reactie op het falende klimaatbeleid is Extinction Rebellion ontstaan. Radicalisering leidt mogelijk tot minder vreedzame betogingen, politiegeweld en uiteindelijk een spiraal van wederzijds geweld. Politiek, media en onderwijs zullen moeten laten zien hoe je ook op een democratische manier kunt polariseren.
Als ik mag afsluiten met een positieve noot: ik zie bij heel veel mensen een sense of urgency. Dat gevoel zou moeten kunnen worden verzilverd in een tegenbeweging.
Het jaaroverzicht van Knack 2019
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
