Dit keer geen nachtelijke vergaderingen vlak voor de beleidsverklaring van de regering, want Charles Michel heeft zijn grote akkoorden al maanden op zak. Een opvallend contrast met vorig jaar, toen Kris Peeters ’s nachts de onderhandelingen opblies.
Morgen geeft premier Charles Michel de beleidsverklaring van zijn regering. In zijn State of the Union licht de premier dan toe welke dossiers in de schoot van de regering een go hebben gekregen en in wetteksten vertaald kunnen worden, en waar de klemtoon zal liggen in het komende politieke jaar. In en rond de Wetstraat heerst voorafgaand aan die beleidsverklaring traditioneel een mediatieke spanning: niet zelden zijn er nachtelijke vergaderingen op de 16 of in het tot de verbeelding sprekende Hertoginnedal nodig om een compromis te vinden dat de uiterste kampen van de coalitie kan verzoenen.
Een jaar terug bleek de magie van het overleg tot het ochtendgloren de tegenstellingen in de regering niet te kunnen overbruggen. De State of the Union moest in laatste instantie uitgesteld worden omdat CD&V-vicepremier Kris Peeters in het holst van de nacht de onderhandelingstafel had verlaten. Zijn partij wou een meerwaardebelasting op tafel zien liggen, een praktische vertaling van hun vraag naar ‘rechtvaardige fiscaliteit’. Enkel dan zou de partij haar fiat geven voor de hervorming van de vennootschapsbelasting. Kris Peeters zou die nacht niet meer naar de onderhandelingen terugkeren.
Het is niet omdat we dit weekend geen ruzie hebben gehad, dat die er nog niet geweest is.
Wat een verschil met 2017. De zwaarste politieke deining van het afgelopen weekend kwam er met een uitspraak van staatssecretaris voor Armoedebestrijding Zuhal Demir (N-VA), die moest toegeven dat ons land de uitkeringen niet op het niveau van de Europese armoedegrens zou krijgen tegen het einde van de legislatuur. ‘Op die 2,5 jaar gaat dit niet lukken,’ klonk het. De oppositie blonk uit in verontwaardiging, maar Demir vertelde eigenlijk gewoon de waarheid: zonder een nieuw budgettair gat te slaan, krijgt niemand die uitkeringen niet zo snel omhoog. Die mislukking heeft ze weliswaar geërfd van haar voorgangster en partijgenote Elke Sleurs.
Over de State of the Union bleef het opvallend stil. Geen last-minute overleg, geen journalisten die kampeerden voor een gesloten poort. Premier Charles Michel heeft zijn akkoord immers al lang op zak – sinds 26 juli om precies te zijn, toen de regering naar buiten kwam met haar befaamde zomerakkoord. Eigenlijk kon Michel zijn State of the Union ook tweeënhalve maand geleden gegeven hebben, op het hoofdpodium van Tomorrowland.
Groot nieuws is er sindsdien niet echt geweest over het regeringsbeleid, afgezien van de heisa rond de Soedanese identificatiemissie . De grootste kopzorgen bleken er te zijn over het zomerakkoord zelf, mede onder impuls van een recalcitrante minister Johan Van Overtveldt (N-VA), die er een sport van leek te maken de effectentaks – een andere praktische vertaling van ‘rechtvaardige fiscaliteit’ – in twijfel te trekken, en een potje welles-nietes over de pensioenhervorming.
‘Het is niet omdat we dit weekend geen ruzie hebben gehad, dat die er nog niet geweest is,’ klinkt het bij Meryame Kitir, die de SP.A-fractie in de Kamer leidt. ‘De regering heeft naast de effectentaks ook stevig gebakkeleid over de pensioenen. Ik ben benieuwd wat de premier eigenlijk gaat toelichten en of het ook gedragen wordt zijn regeringsploeg.’
Met de State of the Union krijgt het parlement wel eindelijk de kans om haar controlerende functie uit te oefenen en met de regering in debat te gaan over het zomerakkoord. ‘Het is nu al het tweede jaar op rij dat de regering wacht tot het parlement in reces is om dan een persconferentie te houden waarop de grote besparingen worden aangekondigd. Dat vind ik echt geen stijl,’ aldus Kitir.
Het debat dat vorig jaar woedde over rechtvaardige fiscaliteit, is op dit moment allesbehalve beslecht.
Patrick Dewael, fractievoorzitter van Open VLD, ziet op zijn beurt vooral voordelen. ‘Mocht het akkoord pas de nacht voordien rond geweest zijn, dan was de kritiek van de oppositie dat ze in snelheid genomen werd. Nu weet de oppositie tenminste heel goed wat de contouren zijn van het debat.’ Tegelijk weet Dewael ook dat het zomerakkoord verre van volmaakt was. ‘De regering had haar werk snel klaar, maar het nadeel is dat er beslist is over een aantal grote lijnen waarbij een en ander nog moest ingevuld worden.’
Ook Kristof Calvo, de parlementaire waakhond uit het groene kamp, wijst naar de plannen voor rechtvaardige fiscaliteit van CD&V. Een jaar na de vraag voor een meerwaardebelasting neemt de partij genoegen met een effectentaks waarover heel wat onduidelijkheid bestaat. ‘Het debat dat vorig jaar woedde, is op dit moment allesbehalve beslecht. Het is nog steeds erg spannend in het huishouden van Charles Michel.’
De uitdagingen van Michel-I gaan verder dan de sociaal-economische agenda. Als Michel straks het ‘jobs, jobs, jobs’-devies opdiept, zal ook minister Marie-Christine Marghem (MR) meeknikken. Maar van haar beleid is voorlopig weinig resultaat te zien. ‘Ik hoop dat in deze State of the Union eens het woord klimaat valt, en dan niet in de samenstelling ondernemersklimaat,’ zegt Calvo. ‘We zijn vandaag absoluut niet op weg om de Europese doelstellingen te halen. De huidige generatie politici dreigt haar afspraak met de toekomst te missen.’
Kamerlid Servais Verherstraeten (CD&V) blaakt in ieder geval nog van de ambitie. Naast het energiepact ziet hij nog heel wat ruimte voor verbetering bij de NMBS en in de balans tussen gezin en arbeid. Maar ook hij weet dat in 2018 en 2019 steeds minder tijd en politieke wil zal zijn om nog grote dossiers rond te krijgen. De campagnemodus voor de gemeenteraadsverkiezingen maakt zich nu al meester van de partijbureaus, en over een jaar stoomt de Wetsraat zich klaar voor de Vlaamse en federale verkiezingen. ‘Het zal en mag niet de bedoeling zijn om nu op de lauweren te rusten,’ zegt Verherstraeten. ‘De parlementsverkiezingen zijn nog twee jaar ver, dus we kunnen ons niet permitteren om uit te bollen.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
