‘De regering-Jambon zal haar stempel meer drukken dan de regering-Bourgeois’, zegt politoloog Carl Devos (UGent). Hij vraagt zich wel af wat de CD&V in deze coalitie doet.
Minister-president Jan Jambon (N-VA) wilde een stijlbreuk met het verleden forceren. Is hem dat gelukt?
Carl Devos: De kracht van verandering lijkt me inderdaad groter dan vijf jaar geleden. Op cruciale punten kiest deze ploeg voor een andere richting. Het globale beeld is er een van een regering die het verschil maakt, iets waar vooral de N-VA sterk op inzette. Ze zal haar stempel meer drukken dan de regering-Bourgeois. Tussen haakjes: ik kan me al niet meer herinneren hoe de regering van Geert Bourgeois (N-VA) haar stempel heeft gedrukt.
Waar ziet u grote kenteringen?
Devos: In de invoering van de gemeenschapsdienst, de nieuwe Vlaamse minister van Justitie, het debat rond de Vlaamse canon… Het zijn uitgesproken keuzes die een gezicht geven aan dit kabinet. De afschaffing van de opkomstplicht is historisch: die beslissing zal in alle geschiedenisboeken staan. Het ontgoochelt me wel dat de regering zich daarbij beperkt tot de gemeenteraads- en provincieraadsverkiezingen. Maar vooral op het vlak van inburgering is er een stijlbreuk.
Volstaan die maatregelen, waaronder de afschaffing van de kinderbijslag voor asielzoekers, om het ‘onbehagen’ van de kiezers tegen te gaan, zoals Jan Jambon vooropstelt?
Devos: Qua inburgering komt het regeerakkoord inderdaad tegemoet aan veel verzuchtingen van Vlaams Belang. Al heel snel na de voorstelling van het akkoord stak die partij zich de pluim trouwens op de hoed. Vergeet niet dat Vlaams Belang meerdere gesprekken heeft gehad met informateur Bart De Wever (N-VA).
Het zou me verbazen als de N-VA nu in een federale regering met de PS stapt.
De regering-Jambon doet er alles aan om geen kibbelkabinet te worden. Is dat überhaupt mogelijk?
Devos: Ik geloof echt dat deze regeringspartijen het gekibbel willen vermijden. In een eerste periode zie ik dat ook lukken. Maar op een bepaald moment komen er discussies waarop je onmogelijk kunt anticiperen in een regeerakkoord, en dan kun je gekibbel moeilijk helemaal uitsluiten. Zeker wanneer zou blijken dat één partij zich niet goed in haar vel voelt binnen de coalitie.
Welke coalitiepartner komt daarvoor in aanmerking?
Devos: De CD&V. Het verbaast me hoe weinig de christendemocraten uit het vuur hebben gesleept. En wat ze binnenhalen is weinig opvallend. Zo is er beslist om in het Vlaams Parlement vijf jaar lang na te denken over een nieuwe staatshervorming. Ik betwijfel of ze daar bij de CD&V voor staan te juichen.
Het doet de vraag rijzen: wat doet de CD&V in deze regering? Ja, de wachtlijsten worden weggewerkt en er wordt geïnvesteerd in sociale zorg. Maar de analyse is toch vooral dat het zonder die partij ‘erger’ was geweest, en dat ze bestuurt om te besturen. Als je zo start, is de kans niet uitgesloten dat er een nieuwe basis is voor gekibbel, zeker als je weet dat die partij een nieuwe voorzitter krijgt.
U hebt fel uitgehaald naar de manier waarop de coalitiepartijen hun leden in het proces betrekken. Waarom?
Devos: Het is om te huilen dat een partij haar leden minder dan een dag geeft om een regeerakkoord van 300 bladzijden te lezen. Waarom niet drie of vier dagen langer wachten?
Tot slot: wat betekent het Vlaamse regeerakkoord voor de federale formatiegesprekken?
Devos: Als je ziet welke accenten de N-VA op het vlak van inburgering heeft kunnen leggen, zou het me verbazen als ze nu in een federale regering met de PS stapt. Ik denk dat de Vlaams-nationalisten zullen moeten accepteren dat Open VLD en CD&V die regering zonder hen mee zullen vormen.
