Het rommelt bij N-VA. Op drie cruciale punten – gewapend bestuur, een begroting in evenwicht en de communautaire klemtoon – moet de partij de afgelopen weken vol in het offensief. Ook intern lopen de strubbelingen op. ‘N-VA is een grote partij geworden. Maar groot blijven is moeilijker dan groot worden’, klinkt het bij politicoloog Carl Devos (UGent).
Het was een hete zomer bij N-VA, met heel wat profileringsdrang en partijleden die op eigen initiatief ballonnetjes oplieten. Het zomerreces was nog maar net voorbij, of het veiligheidsplan van N-VA werd al genadeloos afgestraft door coalitiepartner CD&V, dat prompt haar eigen plan ‘Alert Bestuur’ voorstelde. Ondertussen moest NVA-voorzitter Bart De Wever toegeven dat de partij niet halsstarrig vasthoudt aan het eens zo dierbare begrotingsevenwicht, en vandaag werden Hendrik Vuye en Veerle Wouters op non-actief gezet na forse uitspraken over de communautaire partijlijn.
‘Het is niet alleen een communautaire kwestie, maar ook een gezagskwestie”, zegt politicoloog Carl Devos over de harde maatregel. “Tijdens de fractiedagen had De Wever al opgeroepen om discussies binnenskamers te houden, want op dat vlak was er zich heel wat ergernis aan het opbouwen. Nu wil hij duidelijk een signaal geven dat zoiets niet meer kan. Hij wou een voorbeeld stellen. Anderzijds is het bekend dat Vuye daar problemen mee heeft. Dat was ook al zo aan de universiteit van Namen. Vuye is een groot voorstander van de vrije meningsuiting.’
Moet N-VA de communautaire rol lossen?
Devos: ‘Dat is al sinds de verkiezingen zo. Amper 10 à 11 procent van hun kiezers vindt dat een van de topthema’s. Als ze daar zwaar op inzetten, plaatsen ze zich niet alleen buiten de regering, maar zou dat ook zwaar kunnen vallen bij heel wat kiezers. N-VA is nu wel een grote partij geworden, maar groot blijven is moeilijker dan groot worden.’
Ook inzake veiligheid en begroting krijgt de partij het moeilijk. CD&V leverde een eigen veiligheidsplan af, en Open Vld is binnen de regering plots de enige aanhanger van het begrotingsevenwicht.
Devos: ‘Wat dat veiligheidsplan betreft, valt de schade nog wel mee. De partij wou daarmee vooral tonen dat ze anders zijn dan de andere partijen. Daarin zijn ze wel geslaagd. De begroting is andere koek: dat was ontegensprekelijk een nederlaag. Je kan er moeilijk omheen: de motor sputtert.’
Hoe realistisch is de vraag van Vuye en Wouters om in 2019 voluit voor een staatshervorming te gaan?
Devos: ‘Als ze dat willen, zal het samen met de PS moeten zijn – en de verwachting is niet dat de PS vragende partij is. Maar ook in Vlaanderen zal het zo simpel niet zijn. Noch Open Vld, noch CD&V zien een staatshervorming op dit moment zitten. Dan wordt het wel heel moeilijk.’
‘Waarschijnlijk moet N-VA bij de volgende federale verkiezingen dezelfde afweging maken als bij de vorige. Ofwel trekt het voluit de communautaire kaart, maar dan belandt het vermoedelijk in de oppositie. Ofwel gaat de partij op zoek naar compromissen, om zo vanuit de regering de macht op te eisen. En dan zal het toch wel die tweede optie worden.’
Wordt N-VA dan een klassieke machtspartij?
Devos: ‘Dat is ze al een tijdje. Het klopt dat N-VA niet gegroeid is uit een maatschappelijke zuil, zoals wel het geval is bij de andere grote partijen, maar het is niettemin een klassieke partij die compromissen sluit, benoemingen doet en wetten stemt. Het is wel zo dat N-VA veel gevoeliger is voor interne tegenspraak. Binnen CD&V en Open Vld hebben altijd verschillende strekkingen geleefd. N-VA daarentegen is geboren uit de versplintering van de VU, en had daardoor in het verleden niet het probleem van verschillende strekkingen. Daar moet het nu mee leren om te gaan.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
