Carl Devos over het Zomerakkoord: ‘Een prachtvoorbeeld van politieke evenwichtskunst’

Professor politicologie Carl Devos (UGent) voorspelt dat het Zomerakkoord de laatste grote beleidsdaad van de federale regering wordt.

Carl Devos: Het zomerakkoord was bedoeld als doorstart, maar tegelijk was het ook de laatste kans om nog eens met een groot salvo uit te pakken. Vanaf volgende zomer krijg je door de lokale verkiezingen in 2018 wellicht een regering van dagelijks beheer. Vergeet niet dat de verkiezingsstrijd in Antwerpen al is losgebarsten. Hoe kan CD&V-vicepremier Kris Peeters nog goed functioneren als hij Bart De Wever, partijvoorzitter van de grootste regeringspartij, in die voor de N-VA symbolische stad zal aanpakken? Bovendien zat de regering in een patstelling. De N-VA en de CD&V stonden met getrokken messen tegenover elkaar. De CD&V dreigde zelfs kersvers staatssecretaris Zuhal Demir het vertrouwen te weigeren. Bart De Wever en Wouter Beke hebben toen beseft dat het zo niet verder kon en hun partijen niets meer zouden binnenhalen. De CD&V zou zo nooit een of andere vorm van rechtvaardige fiscaliteit erdoor krijgen, en de N-VA geen hervorming van de vennootschapsbelasting.

Premier Michel gewaagde na het Zomerakkoord van ‘de beste regering ooit’.

Devos: Michel wilde bewijzen dat hij een groot premier is. Dat wisten de andere partijen, en dus gooide men vanalles en nog wat op zijn tafel. Naar verluidt kreeg hij zo’n tweehonderd voorstellen van zijn ministers. Als een politieke topdiplomaat heeft Michel daar veertig maatregelen uit gedistilleerd waarbij elke partij wel iets kreeg. In die zin was het Zomerakkoord een prachtvoorbeeld van politieke evenwichtskunst.

Maar vrij snel bleek toch dat sommige maatregelen niet grondig becijferd waren?

Devos: De politieke retoriek zat goed, maar het was inderdaad onvoldoende technisch uitgewerkt. In zijn ijver om politiek te scoren dacht Michel dat het rekenwerk wel kon wachten tot na de zomer. Dat was een groot nadeel. Denk aan de effectentaks, of de maatregelen rond de pensioenrechten van werkloze 55-plussers. Er was vrijwel meteen ruzie over wat er nu al dan niet beslist was. De mensen onthouden vooral dat er weer veel ruzie was binnen de regering.

Waarmee Michel het imago van zijn regering als ‘kibbelkabinet’ veeleer bevestigde?

Devos: Ja. Maar vergeet niet dat er in het Zomerakkoord ook maatregelen staan die veel minder aandacht kregen, maar die wel een impact op de samenleving zullen hebben. Zoals de startersjobs, waardoor starters wel hetzelfde nettoloon krijgen maar veel minder sociale rechten opbouwen. Ook maatregelen voor belastingvrij bijverdienen of zogenaamde mini-jobs zijn een aantasting van de financiering van de sociale zekerheid. Daar zit de CD&V met een geweldig probleem als ‘het sociale geweten’ binnen deze regering. De liberalen, ook binnen de N-VA, vinden dat niet zo erg. Alexander De Croo heeft ooit gezegd: ‘We hervormen, en als dat geld kost rijden we het gat dicht met besparingen.’ In die zin is deze regering ook heel ideologisch bezig.

Stap voor stap richting het liberale ideaal van de zogenaamde minimal state?

Devos: Klopt. In feite bewijst Michel zo dat zijn regering de meest liberale regering sinds decennia is.