Bureaucratisch paternalisme in Gents GAS-beleid

Na terecht geen GAS toe te passen op minder dan 16-jarigen, valt burgemeester Termont nu echter in een nog gevaarlijker extreem.

In het Gentse stadhuis ging een “tref- en debatdag” over het Gentse GAS-beleid door. Wanneer de burgemeester aankondigt dat daarover een “politiek akkoord” bestaat, weet je dat het wat nakeuvelen wordt. Ook voor de Jeugdraad die verplicht om ‘advies’ moet worden gevraagd, maar in Gent nog niet gehoord werd.

Toch onderscheidt het Gentse project zich positief van andere steden, zoals Kinderrechtencommissaris Bruno Vanobbergen graag noteerde.

Zoals bekend besliste het Gentse stadbestuur de leeftijdsverlaging van 16 naar 14 jaar niet toe te passen, maar op het zo goed als eenzame Antwerpen na, blijkt dat ook de regel te worden. Het blijft dus een vraag waarom minister Milquet de moeite voor die wetswijziging nam. In Gent betreffen slechts 1,68% van de dossiers minderjarigen.

Ook van het plaatsverbod zal in Gent geen gebruik gemaakt worden. Burgemeester Termont heeft principiële bezwaren tegen wat hij sheriff-bevoegdheid noemt, maar ziet het ook praktisch niet zitten. “Niet te controleren of te handhaven” klinkt het – al gingen er toch nogal wat stemmen uit zijn politiekorps voor op.

De Kinderrechtencommissaris reserveerde zijn “fundamentele bedenkingen” dan ook voor een ander programmapunt: het Gentse ‘First Offender Project’ dat er al 2 jaar werkt met de zegen van de straks voor de hele provincie benoemde procureur des Konings, Johan Sabbe.

Gent wil daarmee minderjarigen tot zelfs onder de 12 jaar in het oog houden van zodra tegen hen voor het eerst een proces-verbaal werd opgesteld. Onder de 12 jaar gebeurt dan opvolging door consulenten van de politie, boven de 12 jaar volgt een gesprek met een jeugdinspecteur die een ‘contract van opvolging’ voorlegt – in beide gevallen voor een looptijd van 6 maand. Dat systeem werd sinds mei 2012 ondertussen 117 keer toegepast. Een groot deel van die jongeren zou zich aan de afspraken houden, bevestigt de evaluatie door het parket.

Volgens de Kinderrechtencommissaris betekent dit flirten met de onwettelijkheid. Sinds de hervorming van de jeugdwetgeving in 2006 mogen jeugdparketten immers geen alternatieve straffen toepassen: dat is voorbehouden aan de jeugdrechtbanken zelf, en die worden hier buiten spel gezet.

Ook de Bijzondere Jeugdzorg wordt aan de kant geschoven, daar waar hun diensten alle expertise in huis hebben voor die taak: slachtoffer-dader-bemiddeling, groepsoverleg, leerprojecten en ouderstage. Zonde van de verspilling ?

Gent biedt met ‘First Offender’ niet eens echte bemiddeling, maar organiseert het zoveelste gemeentelijk jeugdrecht-bis, gedirigeerd door de sanctionerend ambtenaar.

Het heeft inderdaad veel weg van het Mechelse NERO-project, waarover de Gentse subsituut-procureur-generaal Frederic Vroman overigens schreef dat het “zowat alle fundamenten van een recht op een eerlijk proces omzeilt”.

In de nieuwe GAS-wet wordt die GAS-ambtenaar daarenboven een soort opvoedingsbeoordelaar, al dan niet “tevreden” met de maatregelen en straffen die ouders zelf nemen ten aanzien van zoon- of dochterlief.

Het gevaar bestaat dan ook – aldus de Kinderrechtencommissaris – dat het ‘First Offenders Project’ een papieren ouder wordt: “bureaucratisch paternalisme” noemde hij het puntig.

Na terecht geen GAS toe te passen op minder dan 16-jarigen, valt burgemeester Termont nu echter in een nog gevaarlijker extreem. Voor hun lichtste overtredingen wordt nu immers in een bijkomende formule voorzien van ‘First Offender Light’.

Dat klinkt goed en beperkt zich tot een “vermanende brief”.

Maar uiteraard gaat die brief dan niet uit van de – immers niet bevoegde – “onafhankelijke” sanctionerend ambtenaar. Volgens de Gentse beleidsnota ondertekent de burgemeester die ‘vermaning’ dan dus zelf, samen met de politiechef.

Op die manier kroont de burgemeester zich echter tot sanctionerend ambtenaar voor minder dan 16-jarigen. De vermanende burgervader: jawel, dat kan nog velen buiten Gent op ideeën brengen.