Brussels staatssecretaris voor Gelijke Kansen: ‘Het is tijd voor een nationaal plan tegen racisme’

Brussels staatssecretaris voor Gelijke Kansen Bianca Debaets vindt het hoog tijd voor een ‘nationaal, interfederaal actieplan’ tegen racisme: ‘Een vrij recente en heel kwalijke evolutie is de minimalisering van racisme.’

‘Tyfusn*g*r’, verheerlijking van seksisme, discriminatie en wapens. Zelden was rauw racisme zo publiek in de ether als in de Pano-reportage die gisteren werd uitgezonden. Ondanks dat al langer bekend was dat Schild & Vrienden flirtte met antisemitisme en racisme, lijken velen nu pas wakker te worden. Ook gisteren postte de weervrouw Cecile Djunga van de RTBF (de Franstalige publieke omroep in België, nvdr.) een emotionele oproep op haar Facebook-account: ze was het simpelweg beu dat ze racistische verwijten naar haar hoofd geslingerd kreeg (dat ze ’trop noir’ voor het weerbericht was, dat ze moest terugkeren ‘naar haar eigen land’). En anderhalve week geleden gebeurde er nog iets erger. Drie volwassen intimideerden en beledigden een vijftienjarige jongen (opnieuw: ‘keer terug naar uw land’) en één van hen gooide hem uiteindelijk op de treinsporen aan het perron van Aarschot. Er kwam net een trein aan, die Infrabel op nauwelijks 600 meter van het perron gelukkig nog kon doen stoppen.

Hoeveel alarmbellen moeten er afgaan voor we zullen erkennen dat racisme een probleem is dat we samen moeten aanpakken? Unia opende nooit eerder zoveel dossiers over racisme, het Gelijkekansencentrum ontving vorig jaar 12 procent meer klachten. Het is niet per se zo dat er nu méér racisme is dan vroeger. We zien het wel sneller en kunnen het makkelijker traceren, onder andere via sociale media en beelden zoals die van Pano en het filmpje uit Aarschot. Het grootste deel van de dossiers dat Unia opent, gaat overigens over het aanzetten tot haat op het internet (24,9 procent), voornamelijk op Facebook.

Wat wel een vrij recente en heel kwalijke evolutie is, is de minimalisering van racisme, genre ‘racisme is relatief’. Het was alleszins niet relatief voor Leroy die zondag in Aarschot de dood in de ogen keek, voor de tranen met tuiten huilende Djunga, die al meer dan een jaar racistische verwijten moet aanhoren. Of voor de joodse gemeenschap die gisteren nog maar eens moest horen hoe extreemrechtse middens haat zaaien.

Een nog ergere evolutie is de culpabilisering van de slachtoffers. Dat zag je meteen gebeuren na de aanval op de vijftienjarige Leroy in Aarschot. Verschillende mensen beweerden dat de vijftienjarige (!) jongen zich niet had mogen verdedigen tegen drie volwassenen terwijl hij op de sporen lag, en dat hij het ‘waarschijnlijk wel zelf zal gezocht hebben’. Hoeveel keer moeten we herhalen dat het niet de schuld van de slachtoffers is, maar van een groep mensen die anderen blijft reduceren tot hun huidskleur en dat we als maatschappij de collectieve verantwoordelijkheid hebben hen tot de orde te roepen?

Dit moet initieel en structureel gebeuren, via dialoog en sensibilisering, maar ook met sancties als het nodig is voor de meest hardleerse racisten, die gelukkig zeldzaam zijn in onze samenleving. Ik heb de voorbije jaren verschillende initiatieven tegen racisme gelanceerd in Brussel waaronder een charter met de drie grote vakbonden, workshops tegen antisemitisme, games tegen racisme en debatavonden rond afrofobie. We hebben in Brussel onze antidiscriminatie-ordonnantie verscherpt, praktijktesten ingevoerd en de voorbije zomer een antiracismeplan goedgekeurd. Maar ik vind dat het op veel andere niveaus zo verschrikkelijk stil blijft in de strijd tegen racisme. Alsof mensen met een andere huidskleur niet in ons land horen. Afkeurende tweets zijn fijn, maar we hebben ook actie nodig.

In Brussel heeft bijna 70% van de bewoners buitenlandse roots, in Antwerpen zijn er dat intussen al ongeveer 50%, in Gent rond de 40% en in veel andere kleinere steden zoals Aarschot, Denderleeuw en Aalst zien we ook een stevige verkleuring van de bevolking. Als we vredig en in wederzijds begrip willen samenleven – overal in het land – mogen we nooit aanvaarden dat mensen aangevallen, beledigd of gediscrimineerd worden omwille van hun huidskleur of origine. En moeten een aantal mensen stoppen met dat te minimaliseren. Wie dat wel doet, geeft zuurstof aan de online haters die zo welig tierden binnen Schild & Vrienden, maar ook aan agressievelingen die zich niet geremd voelen om onschuldige mensen aan te pakken.

Daarom hebben we zeer dringend een nationaal, interfederaal actieplan nodig tegen racisme. Want racisme stopt niet aan de gewestgrenzen, niet aan het perron van Aarschot, niet bij de televisiestudio van RTBF en niet bij Schild & Vrienden.