Dat je nu moet betalen om in de binnenstad te parkeren, is zowat het enige waarover in Brugge echt wordt geklaagd.
‘Om in Brugge de kiesstrijd te winnen, moet je de middenstanders mee hebben. Talrijk zijn ze niet, maar als ze iets op hun lever hebben, klagen ze steen en been tegen hun klanten.’ Die uitspraak van de legendarische Brugse socialist Frank Van Acker, die de stad van 1977 tot 1992 bestuurde, is nog altijd niet gedateerd. Werd Van Acker destijds met rotte tomaten bekogeld omdat hij de eerste pleinen verkeersvrij maakte, dan wordt de huidige burgemeester met bakken kritiek en een haatgroep op Facebook getrakteerd.
Niet dat Renaat Landuyt (SP.A) de hele binnenstad autovrij of zelfs maar autoluw heeft gemaakt, zoals zowat elke centrumstad tegenwoordig doet. De steen des aanstoots is het nieuwe parkeerplan, dat begin vorig jaar uitgerold werd en waardoor alleen bewoners nog gratis in de binnenstad mogen parkeren – ondertussen zijn er wel lagere tarieven ingevoerd voor wie er werkt of studeert. Vooral de winkeliers uit het centrum, die bang zijn dat hun klanten naar de stadsrand zullen uitwijken, zijn misnoegd. Ze worden gretig gesteund door de oppositiepartijen, die tonnen munitie uit het parkeerplan halen om de meerderheid te bestoken. Hun grootste verwijt is dat de nieuwe regeling is ingevoerd vóór er nieuwe randparkings werden aangelegd. Zelfs Landuyts coalitiepartner CD&V zou een koele minnaar van het plan zijn.
Het stadsbestuur en De Lijn zitten op ramkoers. Alleen op officiële vergaderingen wordt er nog gepraat
‘Bij de middenstand is vooral Landuyt kop van Jut’, zegt Stefan Vankerkhoven, die de Brugse politiek van nabij volgt voor de plaatselijke krant Brugsch Handelsblad. ‘De meeste handelaars hebben het sowieso al niet erg op een socialistische burgemeester begrepen. Frank Van Acker is niet voor niets de enige socialist die er ooit in slaagde om de sjerp een tweede keer binnen te halen.’
En er is nog een ander mobiliteitsdossier dat ergernis opwekt. Terwijl er in de meeste steden om meer openbaar vervoer wordt geroepen, willen de Bruggelingen net mínder bussen. Nu lopen alle lijnen – ook als ze twee deelgemeenten met elkaar verbinden – dwars door de historische binnenstad. In sommige straten heeft dat grote gevolgen, zoals beschadigde kasseiwegen en zelfs gescheurde gevels. Het stadsbestuur pleit al langer voor kleinere bussen en vraagt dat de gewone bussen zoveel mogelijk over de stadsring rijden. Dat ziet De Lijn niet zitten, uit vrees dat mensen zullen afhaken als ze verschillende keren moeten overstappen. Daarom legt Brugge zelf gratis shoppingbussen in: voorlopig alleen op zaterdagen en koopzondagen, vanaf september ook om pendelaars van een van de randparkings naar hun werk te brengen. De Lijn is daar allesbehalve mee opgezet. ‘Het stadsbestuur en de vervoersmaatschappij zitten op ramkoers’, zegt N-VA-lijsttrekker Pol Van Den Driessche. ‘Alleen op officiële vergaderingen wordt er nog gepraat.’
‘Wir schaffen das’
Een ander thema dat de voorbije jaren tot verdeeldheid leidde, is de vluchtelingenstroom, die vooral Zeebrugge aandoet. Burgemeester Landuyt haalde geregeld de nationale pers met zijn scherpe uitspraken over migranten. De angst dat er in Zeebrugge een tweede Calais zou ontstaan, was zo groot dat elke migrant die een tent opzette meteen werd opgepakt. Toen de burgemeester de Zeebrugse pastoor Fernand Maréchal probeerde te verbieden om de deuren van zijn kerk open te zetten voor vluchtelingen, kreeg hij haast de hele SP.A over zich heen. Ook de CD&V was niet opgezet met zijn onbuigzame houding. ‘OCMW-voorzitter Dirk De fauw, die straks weer de CD&V-lijst trekt, is linkser dan Landuyt’, zegt Pol Van Den Driessche. ‘In Brugge houdt hij bijvoorbeeld lokale opvanginitiatieven voor vluchtelingen open, terwijl die in de meeste andere steden net worden gesloten.’
‘ Wir schaffen das, en daar ben ik trots op’, zegt De fauw. ‘Aangezien er in Brugge nauwelijks vluchtelingen, migranten en leefloners zijn, kunnen wij het aantal vluchtelingen dat hier arriveert perfect aan.’ De vraag is of dat hem veel stemmen zal opleveren: nogal wat Bruggelingen lijken de harde aanpak van Landuyt wel te waarderen. ‘Mensen hebben hier weinig sympathie voor vluchtelingen’, legt Stefan Vankerkhoven uit. ‘In Zeebrugge wordt er bijvoorbeeld veel geklaagd omdat ze voedsel stelen, in strandcabines inbreken of de nacht doorbrengen in een leegstaande woning. Electoraal is het zeker niet onverstandig om daar zwaar tegen op te treden.’
Verder zijn er amper dossiers die de stad verdelen. Opvallend vaak zijn meerderheid en oppositie het met elkaar eens. Zo lijkt iedereen enthousiast over de vernieuwing van ’t Zand en de heraanleg van enkele centrale winkelstraten – ‘met nieuwe stenen, zodat je voortaan ook op hakken kunt gaan winkelen’, aldus Landuyt. Zo goed als alle partijen zijn koortsachtig op zoek naar strategieën om Brugge te behoeden voor nog meer chocolade- en bierwinkels. En wat de grote projecten betreft, zoals nieuwe randparkings, een congresgebouw op het Beursplein en een gloednieuw museum voor de Vlaamse primitieven, wordt alleen over de concrete invulling gediscussieerd. Zelfs in het stadiondossier wijzen alle neuzen – die van Groen uitgezonderd – dezelfde kant op. Als het aan de Brugse politici ligt, mag Club Brugge straks zijn nieuwe stadion aan de Blankenbergse Steenweg bouwen. Alleen het Huis van de Bruggeling, waar verschillende stadsloketten zijn samengebracht, blijft sommigen een doorn in het oog. Omdat het gebouw buiten het historische centrum ligt, maar ook omdat de stad er jaarlijks 639.838 euro huur voor betaalt.
Interne oppositie
Niet dat het allemaal peis en vree is in het college. ‘De SP.A en de CD&V, die sinds 1988 samen besturen, maken almaar vaker ruzie’, zegt Stefan Vankerkhoven. ‘De christendemocraten beleggen tegenwoordig geregeld een persconferentie zonder de persdienst van de stad op de hoogte te brengen. Zo willen ze vermijden dat er ook SP.A’ers aanschuiven.’ Volgens de socialisten komt dat doordat de CD&V nooit heeft verteerd dat Renaat Landuyt en niet Dirk De fauw burgemeester geworden is. Op verkiezingsavond in 2012, terwijl de stemmen nog werden geteld, hadden beide partijen afgesproken dat de lijst die het best scoorde de burgemeester mocht leveren. Onverwacht, en met 162 stemmen verschil, werd dat uiteindelijk Landuyt. ‘Een dag later is CD&V de volgende verkiezingen al beginnen voor te bereiden door intern oppositie te voeren’, klinkt het bij de SP.A. Dat hij van de coalitie geen hechte groep heeft weten te maken, noemt Landuyt zelf zijn grootste mislukking.
De christendemocraten hebben het moeilijk met Landuyts ‘bruuske en weinig empathische stijl’. En zij niet alleen. Veel Bruggelingen hebben veeleer kritiek op de stijl van hun burgemeester dan op zijn beleid. ‘Om te beginnen is hij afstandelijker en veel minder volks dan zijn voorganger’, zegt Vankerkhoven. ‘Maar wat vooral in zijn nadeel speelt, is zijn intellectuele, cynische humor die veel mensen niet begrijpen.’ Op verzuchtingen van Bruggelingen reageert hij al eens met een kwinkslag die niet altijd wordt gewaardeerd. Zoals de apotheker die klaagde dat zijn klanten zijn zaak niet meer konden bereiken door de wegwerkzaamheden. ‘Dat is toch geen probleem? Er zijn genoeg apothekers in Brugge’, antwoordde de burgemeester laconiek.
Tweede zit
Het staat dus allesbehalve vast dat Renaat Landuyt zichzelf straks zal opvolgen. ‘Vorige keer was het onmogelijk, dit keer wordt het moeilijk’, geeft hij zelf toe. Toch lijkt hij op een stevige burgemeestersbonus te rekenen. Sterker nog: als hij ook maar één voorkeurstem minder krijgt dan in 2012, zal hij het naar eigen zeggen voor bekeken houden.
Dat Doenja Van Belleghem een plaats op de CD&V-lijst heeft gekregen, beschouwt Pol Van Den Driessche als een oorlogsverklaring: zij was het die hem destijds van seksueel grensoverschrijdend gedrag beschuldigde.
Concurrentie is er genoeg: ook Dirk De fauw, Pol Van Den Driessche en Mercedes Van Volcem (Open VLD Plus) dromen hardop van de sjerp. De kiesstrijd kondigt zich aan als een collectieve tweede zit: alleen Van Den Driessche was in 2012 geen lijsttrekker – na beschuldigingen van grensoverschrijdend gedrag had hij een stap opzij moeten zetten. ‘Mensen van buiten de stad denken dat het een clash wordt tussen Landuyt en Van Den Driessche, die allebei nationale bekendheid genieten’, zegt Stefan Vankerkhoven. ‘In werkelijkheid is De fauw de belangrijkste uitdager van de burgemeester. Buiten Brugge kent haast niemand hem, maar hier is de OCMW-voorzitter heel populair.’
De fauw, die binnen zijn partij aanleunt bij Beweging.net, loopt niet over van charisma maar ligt goed bij het Brugse middenveld en verenigingsleven. Een extra voordeel is dat daar veel zestigplussers actief zijn: in Brugge is die groep goed voor meer dan een derde van het electoraat. Vandaar wellicht dat CD&V De fauw en niet de ambitieuze schepen Franky Demon, die ook Kamerlid is, haar lijst laat aanvoeren. Aanvankelijk was de afspraak dat Demon na vier jaar de sjerp zou overnemen. Toen De fauw daar begin dit jaar op terugkwam, veroorzaakte dat een fikse rel binnen de plaatselijke afdeling. Maar ondertussen lijken de rangen weer gesloten te zijn.
Ook bij de N-VA, de grootste oppositiepartij van de stad, is de lijstvorming met enig getouwtrek gepaard gegaan. Daar ging het tussen Ann Soete, die vorige keer de lijst mocht trekken, en Pol Van Den Driessche, die de plaats kwam opeisen die hij destijds had verloren. Hij won uiteindelijk het pleit, zij stapte verbolgen op. Inmiddels heeft Soete zich door Open VLD Plus laten inlijven. De hamvraag is of Van Den Driessche nu is witgewassen, na de aantijginen van seksueel grensoverschrijdend gedrag. ‘Los daarvan zit hij ook al lang niet meer in de gemeenteraad’, zegt Stefan Vankerkhoven. ‘De meeste Bruggelingen associëren hem vooral met Cercle Brugge, de club waarvan hij lang woordvoerder is geweest, en met allerlei mediastunts.’
Haar partij mag dan veel kleiner zijn dan de SP.A, de CD&V en de N-VA, ook Open VLD Plus-kopvrouw en Vlaams Parlementslid Mercedes Van Volcem gelooft dat ze burgemeester kan worden. ‘Brugge is klaar voor mij’, zegt ze. ‘In het begin werd ik een beetje raar bekeken: wat kwam zo’n flamboyante blonde vrouw in de Brugse politiek doen? Maar ondertussen behoor ik hier haast tot het erfgoed.’ Ze laat er in elk geval geen twijfel over bestaan dat ze dolgraag wil meebesturen.
De kans is groot dat de SP.A en de CD&V straks weer aan elkaar gewaagd zijn, en misschien mengt ook de N-VA zich in de strijd. Dan zouden er veel combinaties mogelijk zijn. Stefan Vankerkhoven verwacht dat de huidige coalitiepartners samen verder zullen gaan, eventueel aangevuld met de liberalen. ‘Tenzij de N-VA het écht heel goed doet’, zegt hij. ‘Dan sluit ik niet uit dat de SP.A met die partij in zee gaat. Landuyt en Van Den Driessche kunnen het nu al goed met elkaar vinden.’
Dat geldt dan weer niet voor Pol Van Den Driessche en Dirk De fauw. Dat CD&V nu Doenja Van Belleghem, voormalig woordvoerster van het bisdom Brugge, een plaats op de lijst heeft gegeven, beschouwt de N-VA-lijsttrekker als een oorlogsverklaring: zij was het die hem destijds in een lezersbrief in Humo van seksueel grensoverschrijdend gedrag beschuldigde. Ook een entente met Open VLD Plus ligt moeilijk vanwege de rol die ex-N-VA-kopstuk Ann Soete daar nu speelt.
De Brugse kiesstrijd ligt, met andere woorden, helemaal open. Alle partijen waken er nauwgezet over dat er op hun lijst voldoende middenstanders, senioren, Club- en Cercle-supporters staan. En omdat werkelijk élke stem het verschil kan maken, gaan ze ook op zoek naar kandidaten die heel specifieke groepen Bruggelingen over de streep kunnen trekken. De Nepalese gemeenschap van Brugge, bijvoorbeeld, of transgenders. ‘Anno 2018 moet je nog altijd de middenstand mee hebben, wil je de verkiezingen winnen, maar ook nog een hele resem andere bevolkingsgroepen’, klinkt het. ‘Frank Van Acker besefte niet hoe gemakkelijk hij het had.’
Knack peilt de stemming: Brugge
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
