‘Borgerhout is geen getto, maar een krachtwijk’

Nu de spanningen tussen bewoners van Borgerhout en de politie zijn afgenomen, legt Ikrame Kastit, co-coördinator Uit De Marge-CMGJ en fiere inwoonster van Borgerhout, een aantal voorstellen op tafel.

Donderdagavond, honderden buurtbewoners verzamelen zich in de zaal Zermat op het Terloplein in Borgerhout. Een initiatief van drie Borgerhoutse jeugdwelzijnsorganisaties: Samen op Straat, Kras en Jes. De avond is georganiseerd naar aanleiding van de conflicten tussen de politie en jongeren in de wijk.

Het district Borgerhout, de politie en de burgemeester werden uitgenodigd om in dialoog te gaan met de inwoners van de wijk die talrijk aanwezig waren.

De zaal voelt letterlijk en figuurlijk erg warm aan. Tussen enkele nieuwsgierige jongeren stonden we te wachten op de komst van de burgemeester. Ik hoorde enkele jongeren fluisteren tegen elkaar wat ze allemaal zouden zeggen tegen hem, hoe ze zouden uitleggen hoe hun buurt echt is, of hij misschien met hen niet op stap zou willen gaan door de straten, hoe spijtig dat ze het vinden dat de burgemeester zomaar veralgemeende uitspraken over hen doet zonder hen echt te kennen en welke rol de politie in hun wijk speelt. Ik hoor een jonge kerel tegen een ander zeggen: ‘Waarom beweert de burgemeester nu dat wij terug moeten, wij zijn hier toch geboren?’

Het zijn jongeren met heel veel vragen die antwoorden behoeven. Wat een teleurstelling was het toen het duidelijk werd dat de burgemeester niet zou komen. Een boodschap die Bart De Wever verkiest via de pers te communiceren. Omdat hij de avond ‘een mediacircus’ vond. Ik zag de teleurstelling op het gezicht van de aanwezige jongeren en ouders. Toch slaagde Ali, projectmedewerker van Samen Op Straat erin om samen met de buurtbewoners een positieve sfeer uit de brand te slepen, waardoor er ruimte ontstond om met elkaar in dialoog te treden.

Politie, overal hetzelfde?

De gespreksavond ging alsnog door dankzij de aanwezigheid van het district Borgerhout en de cel diversiteit van de politie.

Heel wat vragen werden gericht aan de politie. Enkele buurtbewoners getuigden over de agressiviteit van de politie naar buurtbewoners toe. Als er incidenten zijn, handelt de politie met groot machtsvertoon naar alle omstaanders door ze hardhandig aan te pakken. De ouders en de jongeren zijn dat beu. Als ze aan politie denken, domineert de angst. Moeders en vaders liggen er wakker van: komen mijn kinderen vandaag veilig thuis?

De aanwezigen vroegen aan de politie waarom ze zich zo anders gedragen in hun wijk? De ambtenaar van de cel diversiteit reageerde dat alle agenten zich overal op dezelfde manier gedragen en overal dezelfde opleiding genoten hebben.

Buurtbewoners reageerden verontwaardigd. Is het zo dat jongeren in Brasschaat dagelijks identiteitscontroles moeten doorstaan en zij ook soms racistische opmerkingen over zich heen krijgen? De ambtenaar antwoordt helder dat van de 1% agenten die zich slecht gedragen er ook geen bewijzen zijn, zoals bijvoorbeeld camerabeelden. Het is volgens hem ook nodig dat jongeren van het plein ook bij de politie aan de slag gaan, zodanig dat er meer politieagenten aan de slag zijn die de wijken kennen. Wat de jongeren ook begrepen.

Jongeren gaven verder aan dat hun rechten worden geschonden, en dat bewijzen vaak worden gewist. Als ze zaken willen filmen, neemt de politie smartphones af en verwijderen ze beelden.

Geschonden vertrouwen

Het is duidelijk dat de afstand tussen de jongeren en de politie enorm groot is. Uit de verhalen van jongeren en buurtbewoners kan je afleiden dat de politie soms met groot machtsvertoon te werk gaat. Dit maakt het werk van de vele politieagenten die wel goed werk leveren ook moeilijk. Jammer genoeg gaat het hier niet over een alleenstaande zaak.

De afgelopen jaren zijn er al meerdere malen klachten geweest, die zelfs bij Comité P (Vast Comité van Toezicht op de politiediensten, nvdr.) zijn beland. Maar het gevoel leeft dat er weinig met de klachten wordt gedaan. De jongeren maakten duidelijk dat als we meer agenten uit de wijken willen, het stadsbestuur en de politie eerst de problemen moeten erkennen.

Wat zich dagelijks afspeelt tussen jongeren en politie is geen perceptieprobleem. Vandaag wordt de verantwoordelijkheid bij de jongeren zelf gelegd, met alle gevolgen van dien. Zij worden hardhandig aangepakt als ze van foute arrestaties beelden willen maken.

Dit is toch niet de samenleving waarin we willen leven? Noch de politie, noch de jongeren kunnen en willen zo verder. De signalen zijn al verschillende malen gegeven, maar we herhalen ze nogmaals: Er is nood aan een krachtig beleid rond racisme en discriminatie bij de politie. De situatie vandaag traumatiseert jongeren en zorgt ervoor dat alle politieagenten in vraag worden gesteld.

De buurtbewoners vinden wel dat de wijkagenten en de bemiddelingsteams goed werk leveren. Zij kennen de jongeren uit de buurt, nemen de tijd om te luisteren naar hen en gaan de dialoog aan. De grote conflicten vinden plaats met de interventieteams die de buurt niet kennen en soms hardhandig te werk gaan. Waarom kunnen alle agenten niet een beetje meer opgeleid worden zoals de bemiddelingsteams?

Openbare ruimte en aanbod op maat van kinderen en jongeren

Maar waarom zaken soms uit de hand lopen, heeft te maken met zoveel meer. Borgerhout heeft 45.000 inwoners waarvan meer dan de helft onder de vijfentwintig jaar oud is.

Borgerhout is een wijk met veel armoede, waar heel wat grote gezinnen op kleine oppervlakten wonen. Daarom zijn de straat en het plein net zo belangrijk voor hen als thuis. Maar jammer genoeg ontbreekt in één van de drukst bevolkte wijken van ons land voldoende openbare ruimte. De jongeren en ouders vragen meer openbare groene ruimte. Enkele buurtbewoners vroegen onlangs op de buurtmeeting nog wanneer Spoor Oost nu eindelijk een park wordt? In Borgerhout intramuros is er geen enkel echt park. Er is nood aan veilige plekken voor jongeren want veel conflicten ontstaan door mobiliteitsprobleem in de buurt.

Niet alleen is er een gebrek aan openbare ruimte, maar ook aan sportinfrastructuur, jeugdwerk, aangepast jeugdhulp en wijkbibliotheken. De jongeren geven aan dat ze willen en kunnen voetballen, maar nergens plaats vinden.

Ze zijn tevreden over het werk van de jeugdwerkingen in Borgerhout, maar hopen op een groter aanbod, ook op straat via een straathoekwerker. Ouders gaven dan weer aan dat ze de link met jeugdhulp niet vinden, dat ze niet weten waar ze heen moeten als er problemen zijn.

Meer dialoog

De avond werd op een positieve toon afgesloten. Buurtbewoners van verschillende generaties kwamen met elkaar in contact en de politie en de wijk hebben elk hun kant van het gedeelde verhaal kunnen vertellen.

De conclusie was duidelijk: meer van dat. Want de buurtbewoners willen nu ook weten wat er met hun voorstellen gedaan wordt?

Dialoog kan zowel de kloof tussen politie en jongeren verkleinen, maar ook tussen buurtbewoners onderling.

Een van de aanwezige jongeren sloot hoopvol af: ‘Borgerhout is geen getto, Borgerhout is een krachtwijk. Breng de jongeren samen, breng hun krachten samen en hun talenten zullen naar boven komen. Het wordt tijd dat hierin geïnvesteerd wordt door het bestuur.’