‘Bomen hakken langs snelwegen: als je iets echt niet meer verkocht krijgt, begin dan over angst voor vreemdelingen’

‘Vlaanderen ontbost zichzelf’, schrijft Vlaams parlementslid Bart Caron. Hij vraagt zich af wat er met de bomen gebeurt die langs de Vlaamse snelwegen gerooid worden.

Jaarlijks beroert het zogenaamde hakhoutbeheer van de Vlaamse Overheid vele burgers. Elk jaar krijgen parlementsleden vele verontrustende mails binnen. In het verleden ging het hierbij haast altijd om fragmentarische noodkreten; om onrust van mensen die in de omgeving van een snelweg wonen en van de ene dag op de andere hun natuurlijke groenbuffer kwijt zijn. Een visuele buffer, een geluidsbuffer en een fijnstofbuffer in één.

Na talrijke parlementaire vragen en een bundeling van alle moeizaam verkregen gegevens, slaagden we erin een lijn te vinden in het hakhoutbeheer van de Vlaamse Overheid. En die lijn loopt flink omhoog, zowel voor het kappen langs gewestwegen als het kappen langs waterwegen. Op 3 jaar tijd evolueerde de gekapte oppervlakte van 85 ha naar pakweg 185 ha. Meer dan een verdubbeling. Weliswaar minder waardevol, maar wel 15 keer zo veel als het omstreden Essers-bos, of 6 keer het Terhills-bos. Per jaar.

Nog veel moeilijker dan het verkrijgen van de cijfers, bleek het krijgen van een verklaring voor de stijgende cijfers. Verkeersveiligheid – het standaardargument – is uiteraard belangrijk, en er kan een inhaalbeweging nodig geweest zijn, maar dat kan een dergelijke aanhoudende stijging niet verklaren. Temeer wanneer je bekijkt waar er zoals gekapt wordt. Bij oplopende taluds kan je nog denken aan neervallende bomen, maar ook taluds waar de snelweg een pak hoger ligt dan de omgeving ondergaan een kapbeurt. We zien zelfs hoe binnenkanten van klaverbladen gerooid worden, op vele tientallen meter van de rijweg. Bomen waar geen auto ooit tegen kan knallen.

En die verkeersveiligheid is trouwens een argument dat nooit kan opgaan voor het hakhoutbeheer langs de Vlaamse waterwegen. De Vlaamse Waterweg (de fusie tussen Waterwegen & Zeekanaal en NV de Scheepvaart) moet niet bevreesd zijn dat schepen uit de bocht vliegen.

De federale overheid doet het trouwens niet beter. Kamerlid Stefaan Van Hecke vroeg ook cijfers op over het hakhoutbeheer van Infrabel; op spoorwegbermen dus. Die gegevens worden zelfs gewoon niet bijgehouden…

Wat er met het hout gebeurt, is nog zo’n mysterie. De aannemers moeten het ‘opruimen’, zo leren we uit de antwoorden van de minister. Maar wat gebeurt er mee en hoeveel levert het op? De minister heeft er geen idee van en vindt het blijkbaar ook niet belangrijk om het te weten te komen.

Wat zijn de gevolgen voor de biodiversiteit? Welke strategieën zitten er achter? Allemaal openstaande vragen.

Wat overblijft zijn de naakte cijfers: Vlaanderen ontbost zichzelf.

Het goede nieuws is dat Vlaanderen dit niet blijft pikken. Waar het protest zich vroeger beperkte tot omwonenden van de snelwegen die plots hun buffer kwijt waren, zien we dat ook heel wat passanten zich vragen beginnen te stellen bij de hele stapels bomen die in de bermen liggen te wachten op ‘opruiming’. De gevoeligheid neemt toe, de weerstand groeit. Zeker wanneer je dan, zoals deze week, moet vaststellen dat er ook in volle broedseizoen verder wordt gekapt.

Dan kan er wel fijntjes gecommuniceerd worden dat dit een ontbladeringsstrategie is teneinde transmigranten makkelijker op te kunnen sporen, mij lijkt dit het ultieme argument. Als je iets echt niet meer verkocht krijgt, dan begin je over angst voor vreemdelingen. Want daarmee kan je de Vlaming nog eventjes paaien.

Bij de bevolking begint de gedachte meer en meer te leven dat onze weg- en waterwegbermen weinig meer zijn dan kweekzones voor biomassa-materiaal. Dat ze één groot Vlaams bosbouwbedrijf vormen. Maar dan wel één waar de boer weinig aan verdient. Integendeel. De Vlaming betaalt op jaarbasis zo’n 2,5 miljoen euro, exclusief BTW, aan de bedrijven die oogsten.