‘De Verlichting is dood’ (Michel Houellebecq)
Vandaag verschijnt ‘Soumission’, de nieuwe roman van Michel Houellebecq, waarin de onderwerping aan de islam in het Frankrijk van 2022 centraal staat.
Eindelijk ligt de nu al veelbesproken zesde roman van enfant terrible Michel Houellebecq in de winkel: ‘Soumission’ (uitgeverij Flammarion) zal als zoete broodjes over de toonbank gaan. Op de Nederlandse vertaling blijft het wachten tot mei 2015.
Traditie van Voltaire
In een lang gesprek in The Paris Review geeft Houellebecq tekst en uitleg bij zijn toekomstparabel waarin een moslimbroeder in 2022 de Franse presidentsverkiezingen wint en prompt de sharia afkondigt en Frankrijk islamiseert. Resultaat: de werkloosheid daalt en de economie bloeit als nooit tevoren.
Houellebecq schrijft in de traditie van de contes philosophiques van 18e- eeuwse Franse sterauteurs, zoals Voltaire. En zoals in die eeuw van Verlichting is Houellebecq in zijn filosofische vertellingen ook vandaag voortdurend op zoek naar de zin van het leven in een wereld zonder God. Houellebecq zweert al van in zijn eerste romans, zoals ‘Elementaire deeltjes’, bij een sciëntistisch wereldbeeld in de lijn van Auguste Comte. Maar ook de grote socioloog Comte oreerde dat een mens in een onttoverde wereld niet zonder een religie kan, ook al pleitte Comte zeker niet voor een christelijk, laat staan: islamitisch réveil.
Zingeving
Houellebecq speelt in deze roman met het idee dat de ‘soumission’ of overgave aan de islam, zoals die in Frankrijk in de nabije toekomst zou kunnen gebeuren, daarom nog niet zo’n slechte zaak hoeft te zijn. In The Paris Review geeft hij uitgebreid toelichting bij zijn wereldbeeld : “De Verlichting is dood: laat ze rusten in vrede.” Maar hij gelooft dus niet dat een mens zonder religie kan en beweert dat het katholicisme en de islam in die zin partners zijn in een samenleving die meer en meer opnieuw de klassieke religies omarmt.
In het geval van Frankrijk, zo Houellebecq, zou de islam wel eens de overhand kunnen nemen omdat het katholicisme en ook de natiestaat al ooit die rol van zingevingsmachine hebben gespeeld. Hun potentieel is ondertussen reeds opgebruikt terwijl de islam in onze streken nog nooit zo prominent is geweest.
Frans-Vlaamse roots
Houellebecq geeft ook nog mee dat hij eerst met het idee speelde om zijn roman ‘La conversion’ of ‘De bekering’ te laten heten. Zijn hoofdpersonage is immers gebaseerd op de bekende 19e-eeuwse Franse decadente auteur Joris-Karl Huysmans die – net als Houellebecq trouwens – Frans-Vlaamse roots heeft. Huysmans zocht soelaas in een esthetisch katholicisme, zo Houellebecq, maar die piste is vandaag niet langer begaanbaar. Daarom dat hij zijn protagonist dan maar in de armen van Allah drijft en voor ‘soumission’ laat kiezen. Atheïsten en feministen: gelieve zich te onthouden, aldus een provocerende Houellebecq, want voor hen is er inderdaad geen plaats in een dergelijke samenleving.
Wordt ongetwijfeld vervolgd.
Frank Hellemans
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier