Zes experts geven vandaag in de commissie Buitenlandse Zaken hun kijk op het VN-migratiepact. Later op de dag wil de oppositie nog stemmen over een resolutie die vastlegt dat de premier naar Marrakech moet gaan om voor ons land het pact goed te keuren.
Het merendeel van de experts die vandaag in de Kamer hun licht lieten schijnen over het migratiepact van Marrakesh was het over één ding alvast eens: het pact legt ons land geen bijkomende verplichtingen op en creëert geen nieuwe rechten voor migranten.
De enige enigszins dissidente stem was die van jurist Fernand Keuleneer, die het Global Compact for Migration beschreef als een ‘juridisch blanco cheque’. Hij situeerde het pact in een kader van ’transnationalisering’ en ‘global governance’, en een proces waarbij steeds meer beslissingsmacht naar een supranationaal niveau wordt gehesen. Maar Anne Lagerwal (ULB) was het daar niet mee eens. ‘Het pact erkent zelf de nationale soevereiniteit en herbevestigt het soevereine recht voor staten om hun migratiepolitiek te bepalen.’
Essentieel, zo benadrukte onder meer Pierre D’Argent, professor internationaal recht aan de UCL, is dat het niet om een verdrag gaat. Daardoor is het karakter van de tekst veel minder dwingend. De meeste doelstellingen en te ondernemen acties die erin geformuleerd staan, zijn bovendien niet nieuw, zo voegde professor Migratierecht Ellen Desmet (UGent) toe. ‘Veel nieuwe elementen zitten in de ‘actions’, maar die presenteren zich als mogelijkheden.’
Dat punt was al eerder op de dag gemaakt door Jean-Luc Bodson, de Belgische diplomaat die voor ons land het pact onderhandelde. In vroege versies van de tekst was sprake van zogenaamde ‘actionable commitments‘, verbintenissen tot concrete acties. Die verwoording deed de indruk ontstaan dat het om verplichtingen ging, en dus werd de taal afgezwakt tot ‘actions’. ‘Het gaat over een lijst van mogelijke beleidsopties,’ aldus Bodson. Het pact zegt dus niet dat ons land die ook moet implementeren in haar asiel- en migratiepolitiek.
Dialoog aangaan
‘Het Compact zelf stipuleert uitdrukkelijk dat het geen juridisch bindende werking heeft, en dat is ook een hele duidelijke eis van de Europese landen geweest,’ vulde Jan Wouters, professor internationaal recht aan de KU Leuven, aan. Voormalig voorzitter van het Grondwettelijk Hof Marc Bossuyt concludeerde dat de tekst ‘niet door rechtscolleges kan gebruikt worden om rechtspraak te ontwikkelen.’ Hoogstens kan het pact aanleiding geven tot soft law, en rechters mogelijkheid bieden tot een voluntaristischere interpretatie van het migratiebeleid. Keuleneer: ‘Uiteraard bindt het de staten niet direct en onmiddellijk, maar toch zijn er zeer zwaarwichtige rechtsgevolgen.’
Om die reden toonden verschillende experts zich voorstander van een bijkomende verklaring, een interpretatieve nota waarmee de juridische impact van het document op onze wetgeving beperkt wordt. Bovendien, zo argumenteerde Marc Bossuyt, zou zo’n verklaring namens een meerderheid van de Europese landen ‘veel meer gewicht in de schaal werpen dan een bijkomend land dat afwezig blijft’ in Marrakech. ‘Wegblijven uit Marrakech is niet de beste reactie op de kritiek. We moeten de dialoog aangaan.’
Niet naar Marroko afzakken zou daarnaast ook weinig effect hebben, klonk het nog. De landen die daar aanwezig zijn, nemen samen de tekst aan, waarna die op een latere datum gestemd wordt voor de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. ‘Wat België ook doet, het pact zal aangenomen worden bij de VN,’ aldus Pierre D’Argent. ‘En zelfs de staten die zich formeel verzetten, blijven lidstaten van de VN.’ Anders gezegd: ook voor hen zullen de verklaringen in het Global Compact gelden.
Na een onderbreking beantwoorden de experts nog vragen van de Kamerleden.
Vijf van de zes experts werden voorgedragen door een politieke familie. Fernand Keuleneer werd naar voren geschoven door N-VA. Pierre d’Argent kwam er op voorspraak van MR, Anne Lagerwall werd gekozen door PS en CDH. CD&V wou Jan Wouters horen, en SP.A en Groen kozen Ellen Desmet. Dat wil uiteraard niet zeggen dat de experts die partijen naar de mond praatten; daarom verklaarden ze ook elk dat ze niet vergoed werden voor hun optreden in de commissie.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
