‘Beste minister Beke, het is niet aan ouders om het geklungel van de overheid te compenseren’

‘Waarom smeren we ouderschapsverlof uit over twaalf jaar, terwijl de eerste drie jaar cruciaal zijn,’ zegt minister Wouter Beke in een interview met Humo. De vraag stellen is meteen duidelijk maken dat de minister niet weet hoe een gezin, de maatschappij of de economie functioneren anno 2022.

De suggestie van Wouter Beke klinkt mooi, maar ze gaat meermaals de mist in en creëert meerdere problemen om één probleem op te lossen: slecht Vlaams beleid. Laten we het voorstel even ernstig nemen: Stel dat we ouders verplichten om ouderschapsverlof voor de helft in de eerste drie jaar op te nemen, wie gaat dat in praktijk het meest opnemen?

De moeder. Dat is geen wet, dat is niet overal zo, maar in praktijk ga je met zo’n regel vooral meer vrouwen stimuleren om vaker thuis te blijven in de jaren na de zwangerschap. Dat geeft hen minder kans om carrière op te bouwen en zo faciliteer je onrechtstreeks ongelijkheid tussen man en vrouw.

Dat die eerste jaren cruciaal zijn klopt. Maar nadien is een kind niet magisch volwassen, opgevoed en zelfvoorzienend. Ook in de jaren nadien is er elke zomer twee maanden vakantie. Geweldig als kind, maar als ouder een enorme organisatie om gewoon te kunnen functioneren in je werk en opvoeding.

Sommige ouders hebben geen eigen ouders meer, of wonen te ver om hun kinderen daar dagelijks, een hele zomer lang, naartoe te brengen. Anderen hebben nu eenmaal geen enorm opvangnet, of slagen er niet in om een felbegeerd plekje in een CM-kamp of andere dagactiviteit te bemachtigen. Grootouders die kunnen opvangen worden ook zeldzamer, want ook zij moeten op termijn tot hun 67e werken. Wouter Beke weet dat, want hij zat mee aan de onderhandelingstafel toen het door de federale regeringspartijen werd beslist.

Laten we ook niet doen alsof ouderschapsverlof er voor iedereen is. Freelancers en kleine zelfstandigen hebben niets. En terwijl ouderschapsverlof er voor elke ouder is, krijg je als vader momenteel slechts 3 weken vaderschapsverlof na de bevalling, een fractie van wat een vrouw krijgt. De overheid, zowel Vlaams als federaal, lijkt niet te geloven in gendergelijkheid als het aankomt op ruimte om voor je kinderen te zorgen.

Meer thuis, minder inkomen

Maar laten we terugkeren naar de essentie: waarom steunen Vlamingen zo hard op georganiseerde kinderopvang? Waarom steunt de Vlaamse overheid dat door de kosten deels aftrekbaar te maken? Zodat de vrouw des huizes kan meedraaien in de economie.

Daar is niets mis mee, maar het is wel erg cynisch wanneer je als overheid kinderopvang organiseert en reguleert, dat onvoldoende goed doet, en vervolgens suggereert dat de oplossing ligt bij ouders (en hun werkgevers) die zich dan maar beter moeten organiseren.

De overheid is er om de problemen van de burger op te lossen. Niet omgekeerd. En als dat niet zo is, dan ruil ik die overheid liever in voor één minimaal bestuursniveau dat ons weinig kost, zodat ik minder belastingen betaal en van dat geld leuke dingen kan doen met mijn kinderen.

Meneer Beke, ik zou het u graag zien uitleggen bij VOKA of Unizo: ‘Gasten, de helft van jullie vrouwelijk personeel gaat in de eerst vier jaar na de zwangerschap er ongeveer anderhalf jaar niet zijn, want dan zijn de crèches niet overbevolkt.’ In een ideale wereld geldt dat trouwens ook voor de mannen.

Ook met een beleid waarbij ouders meer thuis zijn voor hun jonge kinderen is niets mis. Maar ook dat is geen alleenstaand feit. Tweeverdieners kunnen een huis kopen en afbetalen, gezinnen met één kostwinner (of deeltijdse kostwinners) minder. De Vlaamse overheid motiveert ons intussen om extra te investeren in energiezuinigheid. Tot slot wordt er verwacht dat we onze bezinewagen inruilen voor een elektrisch exemplaar.

Allemaal mooie en logische dingen… als je er geld voor hebt. Geld dat er veel minder is als je niet voltijds werkt omdat je je moet plooien naar de tekortkomingen van de overheid omdat het jarenlang van kinderopvang een matig betaald en ondergewaardeerd beroep heeft gemaakt.

Thuiszitten maakt je geen betere ouder

Heb ik daar zelf een wonderoplossing voor? Neen. Maar ik heb in tegenstelling tot Wouter Beke mezelf niet tot minister gekroond. Ik heb ook geen kabinet en partij om inzicht in de materie te krijgen. Maar ik heb twee zonen van 10 maanden en 2,5 jaar en holy fuck, dat is vermoeiende kost. Zet mij een maand in een kinderdagverblijf en mijn volgende halte wordt prepensioen in het rusthuis. Gelukkig is daar intussen wel plaats dankzij uw beleid, ere wie ere toekomt.

Ben ik dan niet graag met mijn kinderen bezig? Natuurlijk wel. Ik word regelmatig ondergekotst en ondergekakt en dat onderga ik met liefde. Want voor elk kakje is er ook een toren in Duplo die we samen bouwen, waarna de jongste hem weer omduwt. Voor elke woedeuitbarsting is er… een blauwe plek omdat je tweejarige je bespringt omdat hij je graag ziet. Het ouderschap is de mooiste lijdensweg die er bestaat.

Maar dat is papa-Pieterjan. Iemand die doodgraag met zijn kinderen speelt, maar ook iemand die zeer blij is dat ze in een uitstekende crèche terecht kunnen, zodat ik acht uur per dag ook journalist-Pieterjan kan zijn. Dat is nodig voor mezelf, maar ook zodat ik nadien opnieuw de papa kan zijn die mijn kinderen verdienen.

Anderhalve week geleden brachten onze twee zonen corona mee naar huis en dan besef je opnieuw hoe fragiel die structuur is. Tussen de zorgen probeer je ook te entertainen, te spelen, op te voeden (hallo potjestraining) en dat is tussen twee hoestbuien en spierpijn ook fijn. Maar na zo’n shift van 12 uur lig je kapot in de zetel. En dat is dan dag één van de tien.

Ik ben heel dankbaar dat ik mijn kinderen maandag voor het eerst opnieuw naar de crèche mocht sturen, waar ze schitterend werk leveren, zodat ik in de ochtend, avond en in het weekend genoeg energie heb om een betere ouder te zijn.

Als Wouter Beke zijn falend beleid wil oplossen door ouders vaker thuis te houden dan wimpelt hij zijn eigen verantwoordelijkheid af op de hele maatschappij. Gelukkig fluit zijn voorzitter hem intussen terug, want anders kan je je de vraag stellen waarom die partij zich nog omschrijft als gezinspartij.

Investeer in die sector om de job aangenamer te maken, om ouders te ontlasten en kinderen te laten groeien. En praat alstublieft vaker met jonge ouders en mensen in de opvangsector. Ik ben geen pedagoog, kinderverzorger of andere expert ter zake. Mijn vrouw en ik zijn gewoon ouders wiens professioneel en privéleven valt of staat met kinderen die naar de crèche kunnen.