‘Berechten Syriëstrijders: politieke passiviteit verhoogt onze onveiligheid’

‘Het is de taak van politici om de veiligheid van alle burgers zoveel mogelijk te garanderen. Door te talmen met de gecontroleerde terugkeer van IS-strijders, verzaakt de regering aan deze taak’, stelt Kati Verstrepen, voorzitter van de Liga voor Mensenrechten.

President Trump bond de kat de bel aan. In een tweet riep hij Europese landen op om zo’n 800 gevangen Syriëstrijders te berechten in hun land van herkomst. Trump pleit met andere woorden voor een gecontroleerde terugkeer van IS-strijders. Bij het uitblijven van een engagement dreigen de Syriëstrijders vrij te komen na het vertrek van de Amerikaanse troepen. De oproep leidde meteen tot een publiek debat, maar voorlopig blijven concrete beslissingen uit. De reeds voorgestelde oplossingen gaan alle richtingen uit en gaan voorbij aan de kern van de zaak: onze veiligheid.

Zo pleiten N-VA-voorzitter Bart De Wever en ontslagnemend premier Charles Michel ervoor om de berechting te laten plaatsvinden in Irak. De Liga voor Mensenrechten is geen voorstander van dit plan. Het uithanden geven van het proces zorgt er voor dat we er alle controle over verliezen, waardoor slachtoffers van IS-misdaden in de kou blijven staan. Bovendien kan berechting in Irak resulteren in de doodstraf, iets waar Bart De Wever van liet uitschijnen dat hij er ‘persoonlijk geen probleem mee heeft’. Varen we dan plots niet meer op het kompas van de Verlichting?

Berechten Syriëstrijders: politieke passiviteit verhoogt onze onveiligheid.

Een ander voorgestelde oplossing is berechting door een internationaal tribunaal, zoals Alexander De Croo en Gwendolyn Rutten opperen. Dit kan een nuttige piste zijn, maar wat gebeurt er met deze strijders nadat ze hun straf uitgezeten hebben?

Dat dit een heikel onderwerp is voor de Belgische politiek, hoeft niemand uit te leggen. Drie maanden voor de verkiezingen wil geen enkele politicus zich ‘verbranden’ aan deze thematiek. Tegelijk voelen onze politici dat het hoog tijd wordt om een beslissing te nemen, net zoals andere Europese landen al doen. Frankrijk heeft besloten IS-strijders met de Franse nationaliteit te laten overvliegen om ze te berechten, de zogenoemde luchtbrug. Onze politici schuiven dergelijke doortastende beslissingen voorlopig voor zich uit, in de hoop dat Belgische IS-strijders nooit ‘echt’ onze verantwoordelijkheid worden.

De Liga voor Mensenrechten is teleurgesteld in dit non-beleid. Door IS-strijders niet te repatriëren, wordt onze veiligheid, een basisrecht, niet gegarandeerd. Symbooloplossingen, zoals het afnemen van de Belgische nationaliteit, zullen geen zoden aan de dijk brengen. Niet elke Syriëganger heeft immers de dubbele nationaliteit. Heel wat IS-strijder zullen dus altijd Belg blijven zodat hun terugkeer naar België nooit kan vermeden worden.

Een Europese aanpak is wenselijk maar laat ons niet vergeten dat de tijd dringt. Met of zonder de Belgische nationaliteit, de kans is groot dat IS-strijders zullen terugkeren.

Dit debat verdient een rationele insteek, geen emotionele en door electorale koorts gedreven benadering. Een Europese aanpak is wenselijk maar laat ons niet vergeten dat de tijd dringt. Met of zonder de Belgische nationaliteit, de kans is groot dat IS-strijders zullen terugkeren. Elke nieuwe dag van politieke inertie draagt daardoor bij aan de onveiligheid van de Belgische burgers.

Door Belgische IS-strijders naar ons land over te brengen en te berechten volgens ons strafrecht, kan de Belgische overheid het risico op de nationale veiligheid zowel op korte als op lange termijn beter inschatten, opvolgen en minimaliseren. Een groot deel van hen werd trouwens al bij verstek veroordeeld door een Belgische rechtbank. Bij hun terugkeer kunnen ze dus onmiddellijk aangehouden en opgesloten worden. Bovendien hebben alle Belgische burgers, hoe zwaar de gepleegde misdrijven ook mogen zijn, recht op een eerlijk en menswaardig strafrechtelijk proces. Zo’n proces zorgt er niet enkel voor dat daders gestraft worden. Het zorgt ook voor transparantie, duidelijkheid en reparatie voor de slachtoffers. Dit kan niet gegarandeerd worden als het proces in Syrië of Irak plaatsvindt.

Een gecontroleerde terugkeer moet, om een gevaarlijke ongecontroleerde terugkeer te vermijden.