Van Google Hangouts tot Microsoft Teams en Zoom: de kans dat u de voorbije weken online vergaderd hebt, is behoorlijk groot. Om van de e-peritiefjes met vrienden nog te zwijgen. Wat efficiënt en gezellig zou moeten zijn, slorpt in realiteit alle energie op.
9u: Werkvergadering via Google Hangout. 10u: Wiskundeles via Smartschool Live. 11u: Evaluatiegesprek via Microsoft Teams. 12u: Lunch (offline!). 13u: Werkvergadering via Google Hangout. 14u: Franse les via Smartschool Live. 15u: Online afspraak met Zweedse meubelgigant. 16u: Oudercontact via Google Meet. 17u: Bellen met oma via Skype. 18u: E-peritief met de collega’s. 19u: Diner (offline!). 20u: Groepsles Pilates via Zoom.
Vergeeft u ons de lichte overdrijving, maar zo zou de agenda van heel wat Vlaamse gezinnen er nu kunnen uitzien. Op enkele offline maaltijden na zitten we bijna constant aan een of ander scherm gekluisterd. Dat we geen uur meer in de file hoeven te staan voor die vroege vergadering, of gewoon vanuit onze luie zetel oma kunnen zien: in theorie lijkt het behoorlijk efficiënt. Maar in de praktijk zorgt het voor diepgewortelde frustratie. Britse en Amerikaanse websites maken gewag van ‘ Zoom Fatigue’. Vermoeidheid, afmatting, uitputting – u herkent het vast.
Hoogleraar arbeids- en organisatiesociologie Geert Van Hootegem (KU Leuven) doet al 35 jaar onderzoek naar telewerk. ‘De technologie heeft de voorbije jaren grote sprongen gemaakt, maar blijft toch onvolkomen. Stel je voor dat iemand tijdens een offline vergadering vanuit het niets begint te stotteren of zelfs helemaal verdwijnt: daar zouden we wellicht ook een punthoofd van krijgen. De technische imperfecties zijn legio: eerst raakt collega A niet ingelogd, dan hapert het beeld bij collega B en vervolgens valt collega C weg door slechte wifi.’ Maar er zijn ook sociale en zintuiglijke tekortkomingen, legt Van Hootegem uit. Zéker bij vergaderingen met grotere groepen. ‘In normale, offline omstandigheden kun je de groep in één oogopslag waarnemen, terwijl je nu allemaal aparte hoofdjes ziet. Het is dus moeilijker om in te schatten wanneer je zeer goed moet luisteren of net even je aandacht kunt laten verslappen. Even wegdromen tijdens een lange vergadering is normaal geen probleem, omdat je snel weer bij de les bent. Terwijl je bij een online vergadering constant geconcentreerd moet blijven.’
Routeplan voor supermarkt
Alsof al die online werkvergaderingen nog niet erg genoeg zijn, zijn we ook voor ons sociale leven aangewezen op virtuele ontmoetingen. ‘Het doet me denken aan een anekdote die een kennis me ooit vertelde’, zegt Van Hootegem. ‘Een van zijn vrienden ging elke week met zijn vrouw aan de computer zitten om een boodschappenlijstje samen te stellen. Door een ingenieus systeem rolde er vervolgens een routebeschrijving uit de printer, met de precieze locatie van elk item in de lokale supermarkt. In ons professionele leven zouden we zo’n gedetailleerd stappenplan best logisch vinden. Maar in deze context is het eerder lachwekkend. En toch doen we het nu allemaal: methodes uit ons werk toepassen in onze vrije tijd. Normaal zit ik elk weekend drie uur in de auto om mijn moeder te bezoeken. Nu zie ik haar via Skype, wat veel efficiënter lijkt. Maar ik vond het daarvoor toch leuker. We hebben nu eenmaal afwisseling nodig: als we altijd in dezelfde context zitten – een computerscherm voor alle contacten – is dat zeer vermoeiend.’
De vraag is natuurlijk: hoe lossen we dit op? ‘In de Verenigde Staten, waar de afstanden veel groter zijn dan in Vlaanderen, zijn dit soort praktijken allang normaal. Hen hoor je daar zelden over klagen’, vertelt Van Hootegem. ‘Maar wij zijn er van de ene dag op de andere ingegooid en betalen nu veel leergeld. Ik denk dat variatie een van de sleutelwoorden is. Nu vervangen veel mensen élke vergadering, élk informeel gesprek en élk sociaal contact door een online meeting. Terwijl je soms ook gewoon een document kunt delen, de telefoon kunt nemen, een e-mail kunt schrijven of – in het geval van oma – een ouderwetse postkaart. En ook belangrijk: rustpunten inbouwen. In normale omstandigheden kan ik vier vergaderingen na elkaar plannen, omdat ik tussendoor rustig een praatje sla bij de koffiemachine. Maar vier uur online vergaderen is zéér vermoeiend.’ Schrap dus gerust die webinar of virtuele Pilates en lees een boek, of ga wandelen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
